Tìm “vai diễn” trong crypto
Khoảng đầu 2021, crypto đột nhiên trở thành cơn sốt khi người người nhà nhà đều kháo về nó với những khoản airdrop lên đến cả chục nghìn USD. Thời gian này cũng là lần đầu tiên tôi đọc về cơ chế đồng thuận của blockchain, những lợi ích của thế giới tài chính phi tập trung và vào Coingecko xem giá token.
Và miền đất crypto cuốn hút tôi với những điều kì lạ của nó. Nhưng sự thích thú của tôi chỉ dừng ở việc tìm hiểu kiến thức, vì những yếu tố cần thiết để có thể kiếm tiền trong crypto tôi đều thiếu: tôi mù cả công nghệ lẫn tài chính. Là dân xã hội, tôi không biết xem chart hay phân tích tokenomics gì cả.
Tôi vẫn theo dõi thị trường nhưng đứng ngoài mọi niềm vui được tiền và nỗi buồn cháy tài khoản của những người chơi. Tôi cảm thấy bất công khi có vẻ thế giới crypto này chỉ dành riêng cho những bộ óc thiên về kỹ thuật, tài chính. Tôi thấy mình giống như khán giả ngồi xem một bộ phim gây cấn mà mình khao khát có một vai diễn trong đó, dù nhỏ.
Thế rồi “lời mời casting” đến dưới dạng một thông báo tuyển dụng: một công ty crypto đang tìm kiếm nhân viên digital marketing. Không đi đường thẳng được thì tôi đi đường vòng. Tôi nộp đơn ứng tuyển và bắt đầu hành trình crypto của mình như thế.
Từng làm việc ở nhiều lĩnh vực khác, tôi bị sốc toàn tập khi bước chân vào thế giới mới này: crypto là nơi độc hại kinh khủng – cộng đồng độc hại và một bộ phận builder cũng độc hại không kém.
Dạo quanh các diễn đàn và group crypto, nhất là vào mùa downtrend, không khí đầy mùi gươm đao. Còn một số chủ dự án – người được gọi là builder (người xây dựng) – hoá ra lại là “destroyer” (kẻ phá huỷ) khi tạo ra những “dự án ma” để lấy tiền người dùng.
May mắn không đến lần hai
Thấy một thế giới quá nhiều điều khó hiểu như vậy, tôi tự dặn lòng tránh xa trò chơi pump-dump token trong crypto, nhưng đang sống và hít thở không khí ở đây làm sao tránh được cảm giác FOMO.
Một lần, một đồng nghiệp phím kèo cho tôi: “Em mua con A này, đợi nó pump thì xả. Nhanh nhé”. Anh này tham gia crypto đã lâu, lại theo sát con A này từ lúc nó mới ra, nên tôi tin.
Đây là sau này tôi “biện minh” cho hành động của mình, chứ lúc đó chẳng nghĩ được gì. Người tôi cứ như sốt cả lên vì sợ “lỡ thuyền” hụt mất kèo thơm. Tôi xuống tiền ngay tắp lự, nhưng lần đầu FOMO nên cũng hơi rén, chỉ xuống một ít tiền. Trong ngày đó, con A dựng một cột xanh thật, và tôi x2 tài khoản chỉ trong mấy tiếng. Tôi ngớ cả người: “Crypto dễ ăn thế nhỉ”.
Lần kế tiếp, một người bạn thân cho tôi một con B với giá entry đẹp, tầm 0.0x USD. Bạn tôi nổi tiếng với tỉ lệ phím kèo thắng 80%, nhưng trước giờ tôi chưa bao giờ nghe theo vì vẫn không xem trọng kiểu chơi này. Nhưng lần trước đã ăn kèo, lại tin vào xác suất thắng của đứa bạn (dù vẫn dốt toán một cây), nên lần này tôi không ngại ngần bỏ ra một số tiền lớn. Tôi đinh ninh chỉ cần token tăng một chút là tôi đã hốt bộn bạc.
Nhưng may mắn đâu đến lần hai. Từ khi mua con B, nó chưa hề tăng giá dù chỉ một lần. Chưa một lần. Nó cứ giảm dần đều đến thời điểm tài khoản tôi chia 2. Tôi nghĩ tới chuyện cắt lỗ nhưng nhìn một nửa tiền vốn đã bốc hơi, tôi không cam tâm và vẫn bám víu vào hy vọng nó sẽ lên lại entry để “về bờ”. Bờ kia hoá ra là một cái đáy khác, con B này lại rơi đúng vào sác xuất thua 20% của đứa bạn tôi. Haizz.
Lúc đầu, tôi có ý trách bạn mình, vì đã đặt rất nhiều niềm tin và tất nhiên – tiền bạc – vào ý kiến của nó. Nhưng nghĩ lại, không có ai để trách ngoài bản thân mình. Vì thật sự tôi có biết con B, con A kia đầu cua tai nheo thế nào, có biết chút gì về phân tích cơ bản hay phân tích kỹ thuật đâu? Ăn thì do may, thua thì tại xui (và thiếu hiểu biết). Có ai lại đi oán trách chuyện may rủi chứ?
Sự ngây thơ giữ tôi lại với crypto
Đặt trò chơi may rủi kia sang một bên, trong lúc đó tôi vẫn làm việc cho công ty crypto. May mắn là càng đi sâu tìm hiểu, niềm đam mê kiến thức ngày xưa của tôi lại trỗi dậy.
Làm cho công ty nước ngoài nên đa phần tôi đọc thông tin bằng tiếng Anh, nhưng tôi vẫn hay vào trang CoinViet để xem các bài phân tích/nhận định về những ứng dụng mới của ngành này. Tôi đặc biệt thích các chủ đề về:
- DAO: Với hứa hẹn về mạng xã hội phi tập trung – nơi quyết định nằm trong tay một tập thể chứ không phải một “trùm cuối” như Mark Zuckerberg với Facebook.
- NFT: Dù bị nhiều người bảo là “vô giá trị” nhưng tôi vẫn thích thú với ý tưởng NFT giúp các nghệ sĩ sáng tạo kiếm tiền một cách công bằng hơn với những tác phẩm nghệ thuật của mình.
- Những nhân vật đình đám trong giới: Như Sam Bankman-Fried với tâm nguyện cho đi toàn bộ tài sản, Vitalik Buterin với ước mơ xây dựng một thế giới phi tập trung và dùng crypto cho những mục đích tốt đẹp như quyên góp cho cuộc chiến Ukraine chống Nga xâm lược… Họ đều là những người trẻ tuổi nhưng tài giỏi và nhiệt thành.
Tìm hiểu về những builder này và những sản phẩm họ xây dựng làm tôi nhận ra crypto không hoàn toàn là nơi đầu cơ “ảo ma Canada”. Có những con người thật, đang làm thật để tạo ra giá trị thật.
Tất nhiên, đến thời điểm này những ứng dụng của công nghệ blockchain chưa có cái nào gọi là thành công thật sự. Chúng chỉ đang dừng lại ở những câu chuyện, ước mơ, tầm nhìn, dự định… đẹp.
Nhưng tôi tin đến một lúc nào đó, những builder tâm huyết sẽ đưa blockchain, crypto đến được nơi mà nó đang hướng đến, làm được những điều mà nó ra đời để làm. Bạn có thể cho là tôi ngây thơ, nhưng chính sự ngây thơ đó đã giữ tôi trụ lại một nơi có quá nhiều toan tính và tham lam như crypto.
Crypto: Cánh cửa dành cho tất cả
Sau rốt, tôi nhận ra với một đứa không biết/không chịu học để xem chart hay phân tích dự án như tôi thì không thể nào đưa ra được những quyết định đầu tư đúng đắn. Tôi quay lại chí thú với con đường “work-to-earn” trong crypto, tuy không kiếm được tiền to, tiền nhanh nhưng nó chắc chắn và xứng đáng với công sức tôi bỏ ra.
Tôi từng nghĩ crypto là cánh cửa hẹp chỉ dành cho những người biết về kinh tế, tài chính, nhưng bây giờ quan điểm đó đã thay đổi. Tôi nghĩ nếu bạn không có đầu óc nhanh nhạy và liều lĩnh để margin, long/short; nếu bạn không đam mê tài chính và chịu bỏ công học PTKT và PTCB để đầu tư kiếm lời, thì bạn vẫn có thể làm việc ở mảng marketing, hay làm lập trình viên, tư vấn luật… thậm chí là làm công việc bàn giấy cho một công ty crypto.
Bản thân tôi sau khi tích luỹ nhiều kiến thức và có kinh nghiệm làm việc trong mảng này đã được nhiều bên khác mời về làm với mức lương cao hơn rất nhiều so với công việc trong những ngành truyền thống.
Với tôi, crypto vẫn là vùng đất mới hứa hẹn những cơ hội hấp dẫn, nên làm việc trong ngành này là một cách hay để “tưới tắm” bản thân mọi lúc trong những sự kiện mới nhất của nó, từ đó có nhiều lợi thế hơn để ra quyết định tốt.
Nói như nhà báo Kevin Roose của tờ New York Times thì crypto là nơi mà mọi người đang dồn rất nhiều năng lượng và sự quan tâm chú ý vào, nên tìm hiểu nó mình chỉ có được lợi mà thôi.
