Sau vài lần “chia tay hụt” vào năm 2020, đầu tháng 3 năm nay, Andre tuyên bố sẽ rời DeFi mãi mãi. Nhiều người tức giận với quyết định này, nhưng một số cho rằng có lẽ “DeFi không xứng đáng có được Andre“.
Andre từng nói: “Tôi không có tầm nhìn. Tôi không có kế hoạch. Tôi không có mục tiêu. Bây giờ thì đang vui, nhưng có lẽ một tháng nữa nếu mọi thứ không còn vui, tôi sẽ quay lại chơi Warcraft“. Nhưng sự thật có phải như vậy?
Andre Cronje là ai?
Andre Cronje là kiến trúc sư phần mềm và nhà phát triển Web3 xuất sắc đã có công thay đổi bộ mặt DeFi. Andre Cronje sinh ra ở Cape Town, Nam Phi. Ông nổi tiếng với việc tạo ra Yearn Finance và Keep3r (V1). Đồng thời, ông cũng đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển các giao thức DeFi hàng đầu như Hegic, Pickle Finance, Cover Protocol, PowerPool, Cream V2, Multichain và SushiSwap,….
Ngoài ra, Andre có hơn 20 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực phát triển phần mềm và khoa học máy tính.
Đời tư của Andre Cronje và những ẩn số
Không bí ẩn như Satoshi Nakamoto hay những nhà sáng lập ẩn danh khác, nhưng đời tư của Andre vẫn là một bức tranh thiếu những mảnh ghép lớn. Không ai biết chính xác tuổi tác, gia đình, tình trạng hôn nhân hay tài sản của vị “bố già” DeFi lẫy lừng này. Tuy nhiên, xoay quanh việc Andre rời bỏ thị trường, một tài khoản Twitter tên Eric đã phỏng đoán ông ra đi với gần 2 tỷ USD bỏ túi nhờ crypto và DeFi.
Với một không gian tràn ngập những tài năng dưới 30 tuổi (và thậm chí một số còn dưới 20) như crypto, Andre là “bông hoa nở muộn” – thực tế là quá muộn. Ông đã là “trâu chậm” khi bước chân vào lĩnh vực khoa học máy tính gần 20 năm trước đây.
Trước khi học lập trình, Andre học luật ở Đại học Stellenbosch (Nam Phi). Cơ duyên đưa ông đến lĩnh vực khoa học máy tính rất tình cờ khi bạn cùng phòng nhờ ông chở đến lớp khoa học máy tính tại CTI.
Dù lúc đó đang là luật sư nhưng Andre bị lĩnh vực này thu hút, và ông quyết định cắp cặp theo bạn đi học. Ông chỉ mất gần nửa năm để lấy tấm bằng Khoa học máy tính mà bình thường phải mất đến 3 năm. Thành tích đáng kinh ngạc này đã giúp Andre được giữ lại CTI giảng dạy.
Đối tác đi hưởng tuần trăng mật, Andre đến với crypto
Andre rẽ hướng sang tiền điện tử khi đối tác kinh doanh bỏ ông lại để đi hưởng tuần trăng mật. Thời điểm đó rơi vào khoảng cuối năm 2017 – cuối đợt bull run Bitcoin cuối cùng. Andre đã dùng thời gian rảnh để xem xét whitepaper và repos Github (một thư viện nơi chứa các file của dự án).
“Nếu bạn tôi không kết hôn và không đi hưởng tuần trăng mật, có lẽ tôi vẫn sẽ làm những việc giống như chúng tôi đã làm trong suốt 5 năm qua“, Andre chia sẻ về bước ngoặt định mệnh này.
Sau thời gian tìm hiểu, lợi nhuận ấn tượng thu được từ các stablecoin đã hấp dẫn Andre đầu tư vào các nền tảng tiền điện tử. Nhưng tại thời điểm đó, ông đã vô cùng thất vọng về văn hoá token trong crypto.
“Người ta lãng phí quá nhiều thời gian, năng lượng và vốn để chơi trò chơi token thay vì chơi trò chơi sản phẩm – thứ mà về lâu dài sẽ có lợi cho token”, Andre nói.
Thế nhưng Andre vẫn quyết định đặt cho mình một thử thách: giúp những người đang nắm giữ token nhận được nhiều token hơn. Kỹ năng viết mã phần mềm của ông cuối cùng đã có đất dụng võ trong không gian crypto.
Ông phát triển một chương trình có thể tự động di chuyển stablecoin sang các nền tảng sinh lợi nhuận (yield platform). Khám phá của Andre đã thu hút hai công ty tiền điện tử Aave và Curve Finance, và cú bắt tay của ba tên tuổi này đã khai sinh iEarn (sau này sẽ trở thành Y.Earn hay Yearn).
Những sáng tạo của “bố già” Andre Cronje
Bỏ tiền túi xây dựng Yearn Finance
Tháng 2/2020, Andre phát hành công cụ tổng hợp năng suất canh tác (Yield Farming Aggregator) – Yearn Finance. Điểm đột phá của nền tảng này là người dùng có thể kiếm tiền lãi từ việc nắm giữ tiền điện tử và tận hưởng các dịch vụ giao dịch và đi vay.
Trong khi các dự án tài chính phi tập trung khác có một nhóm chuyên gia viết mã cho giao thức và tìm nguồn vốn mạo hiểm từ các nhà đầu tư, Andre một mình một ngựa xây dựng Yearn Finance.
Ông tự mình viết mã và đã đổ khoảng 51,000 USD tiền túi riêng vào dự án. “Đây gần như là tất cả số tiền tiết kiệm của tôi,” Andre nói. Số tiền này bao gồm 36,000 USD cho các cuộc kiểm toán độc lập, và 13,000 USD cho việc thiết kế và xây dựng thương hiệu.
Tay lập trình viên tài tử – nói không với Testnet
Andre không chỉ là một nhà phát triển xuất sắc mà còn là một tay chơi hết sức lãng tử.
Châm ngôn của ông là “I test in prod” (tôi thử nghiệm trong quá trình sản xuất). Khi nói “sản xuất”, Andre ám chỉ mạng chính (mainnet) Ethereum. Ông có thiên hướng triển khai sản phẩm trực tiếp trên mainnet chứ không qua testnet.
“Đối với Andre, việc triển khai trên mạng chính là tạo ra một tác phẩm nghệ thuật và trình diện nó trước công chúng. Testnet là phù du và có thể bỏ qua”, Stani Kulechov, CEO của Aave, người làm việc thân cận với Andre nói.
YFI token – cuộc chơi công bằng cho tất cả
Không nhận một xu token YFI
Vào mùa hè DeFi, Andre tiết lộ kế hoạch ra mắt token của riêng mình: YFI. Đây chính là thời khắc Andre viết tên mình vào lịch sử DeFi như một trong những người vĩ đại nhất khai sinh khái niệm “Fair Launch”.
Ông không giữ lại gì cho riêng mình, bản thân ông sử dụng nền tảng để farm YFI như một người dùng thông thường.
“Andre phát minh ra một cách mới để khởi động các dự án mà không cần tiền”, Scott Lewis cho biết. Theo đồng sáng lập DeFi Pulse, Andre đã chứng minh rằng bất cứ ai cũng có thể khởi động một dự án DeFi chỉ bằng cách xây dựng cộng đồng. Sau đó, họ có thể sử dụng doanh thu từ thứ được xây nên để hỗ trợ nhóm phát triển.
Andre Cronje và Yearn Finance đã truyền cảm hứng cho hàng chục dự án khác trong không gian DeFi.
YFI token
Tháng 7/2020, YFI ra mắt với số lượng 30,000 token. Chỉ sau một tháng, vốn hóa thị trường của nó đã vượt 1.1 tỷ USD và sau đó đạt ATH ở 44,000 USD. Các nhà đầu tư có thể kiếm token YFI bằng cách stake chúng vào các hợp đồng do nền tảng Balancer và Curve kiểm soát.
Mạng Keep3r ($ KP3R) – “Tinder cho công việc”
Vào ngày 28/10/2020, Andre thông báo ra mắt Keep3r – một nền tảng được mô tả là Tinder phiên bản dành cho công việc. Với Keep3r, nhà tuyển dụng có thể kết nối với các chuyên gia để nhờ họ giúp hoàn thành công việc.
Nền tảng này hữu ích với các dự án giới hạn về nhân lực như Yearn Finance. Theo đó, các chuyên gia nhận làm các nhiệm vụ như bảo trì, lập trình,… để đổi lấy phần thưởng là token KP3R. Người nào càng có nhiều KP3R, danh tiếng của họ trên mạng càng cao và có thể tiếp cận những công việc khó hơn.
Do thành công vang dội của YFI trước đó, cả thị trường đổ xô mua token KP3R dù Andre cảnh báo rằng nó vẫn chưa hoạt động. Điều này khiến token KP3R ngay sau khi ra mắt đã có biến động giá rất mạnh. Có lúc, giá trung bình của KP3R thay đổi 1 USD mỗi phút. Chỉ trong thời gian ngắn, giá trị token này đạt mức 317 USD.
yCredit: Làn gió mới năm 2021 của Andre
Cuối tháng 12/2020, Andre thêm giao thức cho vay yCredit vào danh sách những cải tiến của ông. Trong giao thức này, các nhà giao dịch nắm giữ token ERC-20 có thể vay yCredit với tỷ lệ 99.5%.
Ví dụ: Nếu người dùng giữ ETH trị giá 10 USD trên nền tảng yCredit, họ có thể nhận được khoản vay token yCredit là 9.95 USD.
Tuy nhiên, nếu đốt 10 USD, họ có thể được hoàn lại số ETH của mình. Nền tảng này cho phép mượn hoặc mua bất kỳ token ERC-20 nào tương thích với chương trình. Giao thức chấp nhận các token phổ biến như AAVE, BNB, ETH, sUSD, WBTC và YFI.
Nguồn cảm hứng cho Fantom và sự ra đời ve (3,3)
Andre còn được biết đến như nguồn cảm hứng cho mạng lưới Fantom – một công ty với các chuyên gia phát triển và tích hợp blockchain. Tại đây, ông làm việc với tư cách là Cố vấn công nghệ (Technical Advisor), góp phần tạo nên sự vượt trội về công nghệ của Fantom ngày nay.
Đầu năm 2022, Andre gây xôn xao trong cộng đồng khi ra mắt ve(3,3) – một mô hình token mới mà ông tin “sẽ thay đổi cách thiết kế một token trong tương lai”.
Những “cú quay xe” của “trai hư” Andre
Mối quan hệ của Andre với DeFi chưa bao giờ đơn giản. Tính đến thời điểm 2022, Andre đã toan chia tay DeFi 3 lần, nhưng lần này có vẻ là một sự ra đi mãi mãi.
Chia tay tháng 3/2020: “Bất kể bạn làm gì, họ cũng sẽ không hài lòng”
Khi Yearn Finance phát triển mạnh mẽ cũng là lúc Andre bắt đầu hứng chịu những phản hồi tiêu cực về việc đưa thông tin thiếu rõ ràng.
Ông cay đắng bình luận về dự án của mình vào thời điểm nó đang nắm giữ 8 triệu USD trong hợp đồng: “Tôi ghét nó, vì đột nhiên mọi chuyện đều là lỗi của tôi. Tôi chỉ có một thân một mình, tôi không có kinh phí, không có hỗ trợ, tôi không tính phí giao dịch cũng không tạo ra bất kỳ doanh thu nào, tôi không thể hỗ trợ người dùng 24/7, tôi phải làm như thế nào đây?”
Không khó để hiểu vì sao các thành viên trong cộng đồng muốn có khâu truyền thông rõ ràng. Vào tháng 2, một người nào đó đã khai thác các giao thức DeFi Synthetix và bZx để tự phát hành các khoản vay nhanh và bỏ túi gần 1 triệu USD. Ngay cả các dự án DeFi khổng lồ, như MakerDAO, cũng công khai về các lỗ hổng bảo mật lớn khiến tiền của người dùng luôn trong trạng thái chao đảo. Nhưng việc yêu cầu thông tin này nhanh chóng biến thành những đòi hỏi quá quắt.
“Bất kể bạn làm gì, họ cũng sẽ không hài lòng,” Andre nói. Sau đó, ông biến mất.
Chia tay tháng 8/2020: “Tôi tự xây dựng mọi thứ và bị tấn công 24/7”
Nhưng Andre đã quay lại DeFi, chỉ để rời đi một lần nữa.
Vào giữa tháng 7, Yearn bước vào thời kỳ đỉnh cao khi có lượng tiền điện tử trị giá 345 triệu USD bị khóa trong các hợp đồng thông minh. Đây là một thành công lớn, nhưng không phải với Andre. Ông một lần nữa lại đối diện với sự độc hại của DeFi.
Một nhà nghiên cứu tiền điện tử có biệt danh “Hasu” đã gửi cho Andre một bài viết, lập luận rằng bất cứ khi nào ông muốn, Andre đều có thể ăn cắp khoảng 40 triệu USD tiền người dùng của yEarn — được giữ trong “yVaults”.
“Khi tôi thấy một người duy nhất đang nắm giữ 40 triệu USD, tôi nghĩ đó là một rủi ro tiềm tàng. Ít nhất mọi người nên cân nhắc trước khi đầu tư”, Hasu viết.
Đáp lại Hasu, Andre nói: “Tôi không hiểu tại sao mọi người lại phản đối và chĩa mũi dùi vào dự án của tôi nhiều đến vậy. Có những dự án Venture Capital huy động vốn trị giá hàng triệu USD có thể ăn cắp tiền ngay lập tức, có những dịch vụ giám sát đội lốt DeFi, có những dự án scam đang hoạt động. Và tôi ở đây, không huy động một xu nào, tự xây dựng mọi thứ và bị tấn công 24/7″.
Andre đã từng bảo mọi người đừng sử dụng giao thức của mình và khi cộng đồng trở nên lo lắng, ông đã giao quyền kiểm soát token cho họ. Và dù cay đắng với ý kiến của Hasu, nhưng sau đó Andre ngay lập tức giao nhiều quyền kiểm soát hơn đối với tiền của người dùng yEarn cho một ví cộng đồng.
Nhưng Andre đã rất buồn: “Tôi mệt mỏi và chán ngấy không gian này. Chẳng có gì thay đổi cả… Thật là vô ích khi cố gắng trở thành một nhà xây dựng trong DeFi”.
Với lời chia sẻ đầy thất vọng đó, Andre chia tay DeFi lần thứ hai.
Chia tay 2/2022: “Người ra đi đầu không ngoảnh lại”
Kulechov đã nói: “Andre thích xây dựng mọi thứ. Anh ấy sẽ luôn quay lại. Anh ấy giống như một người anh em của DeFi”. Kulechov đã đúng khi Andre cuối cùng cũng nối lại mối tình với DeFi và có một năm 2021 êm đẹp với nhiều dự án thú vị.
Ai cũng nghĩ sự bất hoà của Andre với không gian này cuối cùng cũng được giải quyết. Nhưng đầu năm nay, Anton Nell tại Fantom Foundation thông báo rằng anh ta cùng với Andre sẽ khép lại chương sách với crypto và DeFi. Lần này mọi thứ cảm giác rất khác, vì theo Nell thì đây không phải một cơn bột phát nhất thời mà là “một quyết định đã được cân nhắc kỹ”.
Sau thông báo bất ngờ này, tiền điện tử liên quan đến những dự án của Andre, chẳng hạn như FTM và YFI, lao dốc không phanh:
- YFI giảm 13% từ gần 20,000 USD xuống còn 17,000 USD.
- FTM giảm 15% trong 24 giờ, giao dịch ở mức $1.42.
- SOLID (thuộc dự án Solidly) mới được Andre ra mắt đã giảm 64.73% trong một ngày (theo CoinGecko).
Những người đang đóng góp cho các dự án có liên kết với Andre bày tỏ sự ngạc nhiên vì phản ứng của thị trường trước tin tức này.
“Mọi người đang ‘chôn’ YFI, các bạn có nhận ra là Andre đã không làm việc ở đây trong hơn một năm không? Và ngay cả khi ông ấy rời đi, thì vẫn còn 50 nhân viên toàn thời gian và 140 người đóng góp bán thời gian để hỗ trợ mọi thứ kia mà,“ banteg – một nhà phát triển của Yearn tweet.
Lời kết
Tuy Andre không nêu lý do cho lần chia tay này, nhưng chúng ta lờ mờ đoán rằng có thể sự độc hại trong không gian DeFi đã trở thành giọt nước tràn ly với ông.
Trong một lần trả lời câu hỏi rằng mình có lời khuyên nào cho những người muốn xây dựng sản phẩm DeFi, Andre đã nói: “Bạn phải ghét bản thân mình hơn những thứ bạn xây dựng”.
Ông giải thích rằng DeFi phát triển với tốc độ chóng mặt nên nó đòi hỏi sự cam kết hoàn toàn. “DeFi đã khiến tôi bỏ bê cuộc sống, sức khỏe và sự tỉnh táo của mình. Tôi phải đặt nó lên hàng đầu, và nếu bạn không sẵn sàng làm điều đó, nó sẽ khiến bạn tan nát”.
Có thể Andre muốn lui về ở ẩn một thời gian để chơi World of Warcraft và chăm sóc lại cuộc sống cá nhân, và rồi khi sẵn sàng ông sẽ quay trở lại DeFi, như những lần trước.
Hãy hy vọng như vậy, nhưng cũng nên nhớ rằng Andre không có nghĩa vụ phải tiếp tục xây dựng và ông không nợ bất cứ ai. Nhưng chúng ta nợ chính mình một nỗ lực để giữ Andre ở lại với DeFi – vì không gian này sẽ là một nơi tốt hơn, thú vị hơn với sự hiện diện của ông.
