Vào năm 2140, tất cả 21 triệu Bitcoin trên thế giới sẽ được khai thác, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong lịch sử tiền điện tử. Khi đó, phần lớn thu nhập của các thợ đào sẽ biến mất, và việc duy trì an ninh mạng lưới sẽ hoàn toàn dựa vào phí giao dịch.
Các chuyên gia từ OKX Singapore, JuCoin và XBO nhận định rằng mốc thời gian này vẫn còn xa, cho phép cộng đồng Bitcoin có đủ thời gian chuẩn bị. Dự kiến, nhu cầu từ cả các tổ chức lớn lẫn người dùng bán lẻ sẽ đủ mạnh để biện minh cho mức phí giao dịch cao, đảm bảo an ninh cho mạng lưới. Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cảnh báo những thách thức tiềm ẩn về tính tập trung và khả năng thích ứng của hệ thống.
Thử thách 2140: Bitcoin hậu trợ cấp
Trong hơn một thế kỷ, trợ cấp block đã là “chìa khóa” bảo đảm an toàn cho mạng lưới Bitcoin. Phần thưởng này trả cho thợ đào khi họ xác thực giao dịch và tạo ra Bitcoin mới, vừa là động lực vừa là cơ chế giữ cho mạng lưới phi tập trung và an toàn.
Tuy nhiên, vào năm 2140, Bitcoin cuối cùng sẽ được khai thác, đồng nghĩa với việc trợ cấp block sẽ biến mất hoàn toàn.
“Khi phần thưởng block cuối cùng biến mất, toàn bộ an ninh của mạng lưới Bitcoin sẽ dựa hoàn toàn vào phí giao dịch. Vấn đề then chốt lúc đó là liệu nhu cầu sử dụng không gian block sẽ tăng trưởng ra sao,” Giám đốc điều hành OKX Singapore, Gracie Lin, chia sẻ.
Các chuyên gia nhận định, nếu nhu cầu về Bitcoin tiếp tục tăng như hiện nay, nguồn phí giao dịch có thể tự nhiên lấp đầy khoảng trống, đảm bảo an ninh mạng lưới mà không cần trợ cấp block.
Tiềm năng tăng giá: Kịch bản lạc quan
Sự gia tăng tiện ích của Bitcoin, được thúc đẩy bởi nhu cầu ngày càng cao và các giao dịch giá trị lớn, có thể tự nhiên tạo ra một thị trường phí mạnh mẽ, đủ khả năng duy trì an ninh mạng lưới theo thời gian. Cùng với sự phát triển không ngừng của hệ sinh thái Bitcoin, các mức phí giao dịch có thể tăng lên một cách bền vững.
“Đến năm 2140, Bitcoin có thể trở thành một hạ tầng kỹ thuật số thiết yếu trong nền tài chính toàn cầu. Các giao dịch giá trị lớn sẽ tự nhiên tạo ra mức phí đáng kể. Nó giống như bất động sản cao cấp; khi một tài sản khan hiếm và quan trọng, mọi người sẵn sàng trả giá,” Sammi Li, Đồng sáng lập kiêm Giám đốc điều hành JuCoin, nhấn mạnh.
Niềm tin vào kịch bản này dựa trên sự tham gia ngày càng sâu rộng của các tổ chức lớn. Khi các tổ chức tích hợp Bitcoin vào hoạt động kinh doanh, họ sẽ tạo ra nhu cầu ổn định cho giao dịch on-chain và trở thành nguồn doanh thu đáng tin cậy cho các thợ đào.
Các giao dịch quy mô lớn từ những đơn vị này sẽ là chìa khóa cho một thị trường phí lành mạnh, hợp pháp hóa và đảm bảo sự ổn định lâu dài.
“Hoạt động chuyển tiền của kho bạc tổ chức, thanh toán xuyên biên giới và các giao dịch Layer 2 lớn sẽ thúc đẩy nhu cầu thường xuyên. Việc áp dụng Bitcoin của doanh nghiệp và tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương sẽ tạo ra luồng giao dịch giá trị cao, ổn định, bù đắp cho mức phí cao,” Li bổ sung.
Ngoài ra, cơ sở hạ tầng hỗ trợ mạng lưới cũng sẽ phát triển tự nhiên. Các giải pháp Layer 2 tương lai sẽ trở thành yếu tố quan trọng để đảm bảo tính bền vững lâu dài của Bitcoin.
Layer 2 nâng tầm mạng lưới Bitcoin
Các giao thức Layer 2, nổi bật nhất là Lightning Network, được phát triển để giải quyết hạn chế về khả năng mở rộng của Bitcoin. Bằng cách xử lý các giao dịch nhỏ và thường xuyên ngoài blockchain chính, các giải pháp này giúp giảm tắc nghẽn, hạ phí giao dịch và duy trì hiệu quả cho các hoạt động hàng ngày.
“Layer 2 đóng vai trò then chốt. Nó không chỉ mở rộng khả năng sử dụng hàng ngày mà còn giữ cho chain chính Bitcoin gọn gàng và có giá trị. Nhờ các cổng kết nối thân thiện với người dùng, Lightning Network và các cải tiến tương tự giúp Bitcoin khả thi cho cả giao dịch vi mô lẫn vĩ mô. Trong khi đó, các sàn giao dịch tập trung vẫn thu hút người dùng mới và gia tăng thanh khoản cho hệ sinh thái,” Lior Aizik, Giám đốc Điều hành tại XBO, nhận định.
Thậm chí, những giải pháp Layer 2 còn kích thích lưu lượng truy cập trở lại chain chính thay vì làm giảm giá trị của nó.
“Layer 2 thực sự tạo ra nhiều hoạt động có giá trị trở lại chain chính. Các kênh Lightning cần được mở và đóng trên blockchain, và các giải pháp mới đang mở ra các loại giao dịch giá trị cao hoàn toàn mới,” Li giải thích.
Tuy nhiên, quá trình này vẫn tồn tại rủi ro. Thành công của Layer 2 phụ thuộc vào khả năng tạo ra khối lượng phí giao dịch đủ lớn để duy trì tính bền vững và đảm bảo an ninh mạng lưới Bitcoin trong dài hạn.
Mô hình thu phí có làm suy yếu tính bảo mật của Bitcoin?
Trong khi nhiều người tin rằng tiện ích lâu dài của Bitcoin sẽ giúp duy trì an ninh mạng ngay cả khi trợ cấp block kết thúc, một số chuyên gia cảnh báo rằng quá trình chuyển đổi sang mô hình hoàn toàn dựa vào phí giao dịch không hẳn là vô hại. Thực tế, việc duy trì tính bảo mật lâu dài có thể phải đối mặt với những thách thức đáng kể.
Nếu phí giao dịch không tăng trưởng ổn định theo nhu cầu sử dụng, động lực tài chính cho các thợ đào có thể giảm. Khi phần thưởng giảm mà phí không bù đắp đủ, một lượng thợ đào có thể rút khỏi mạng lưới, dẫn đến hashrate giảm. Điều này sẽ làm suy yếu khả năng phục hồi và chống chịu tấn công của mạng Bitcoin, tạo ra rủi ro cho toàn bộ hệ sinh thái.
“Ngân sách bảo mật của Bitcoin sẽ dần bị xói mòn theo thời gian, làm giảm động lực bảo mật của mạng lưới. Trong kịch bản tồi tệ, một phần đáng kể năng lực khai thác – có thể lên tới 20–30% – sẽ ngừng hoạt động, tương tự các cú sốc hashrate từng xảy ra trước đây do lợi nhuận khai thác giảm hoặc thay đổi quy định,” Lin tuyên bố.
Hơn nữa, sự biến động không ổn định của phí giao dịch cũng đặt ra mối đe dọa đối với tính phi tập trung của Bitcoin. Các thợ đào nhỏ, vốn khó duy trì chi phí vận hành khi lợi nhuận thấp, có thể rút lui. Khi đó, mạng lưới có nguy cơ tập trung hơn vào một số ít thợ đào hoặc tổ chức khai thác lớn, làm suy yếu nguyên lý cốt lõi mà Bitcoin xây dựng: phi tập trung và khả năng chống kiểm soát tập trung.
Do đó, mặc dù mô hình thu phí là bước cần thiết để Bitcoin hoạt động bền vững sau 2140, việc đảm bảo rằng nó không làm suy yếu bảo mật và tính phi tập trung sẽ là thách thức quan trọng mà cộng đồng và các nhà phát triển phải giải quyết từ sớm.
Liệu Bitcoin có giữ được lời hứa phi tập trung của mình?
Tính phi tập trung là một trong những nguyên tắc cốt lõi giúp Bitcoin trở thành mạng lưới an toàn và đáng tin cậy. Tuy nhiên, nếu thị trường phí giao dịch trở nên khó đoán, sức mạnh khai thác (hashrate) có thể bị tập trung vào một số ít thợ đào hoặc tổ chức lớn, đe dọa trực tiếp nguyên lý này.
“Trong trường hợp phí giao dịch không đủ để hỗ trợ các thợ đào độc lập nhỏ, mạng lưới Bitcoin có nguy cơ trở nên tập trung hơn – làm suy yếu một trong những nguyên tắc cơ bản của nó,” Aizik cho hay.
Sự thất bại của mô hình thu phí không chỉ ảnh hưởng đến bảo mật mạng lưới mà còn có thể kéo theo những hậu quả nghiêm trọng đối với vai trò của Bitcoin trong nền kinh tế toàn cầu. Nếu mạng lưới mất đi chức năng vận hành ổn định, danh tiếng của Bitcoin như một kho lưu trữ giá trị đáng tin cậy cũng sẽ bị tổn hại, khiến nhà đầu tư và doanh nghiệp mất niềm tin.
“Có nguy cơ Bitcoin sẽ trở thành một vật trưng bày trong bảo tàng hơn là một hệ sinh thái sống, với khả năng giao dịch và lưu thông bị hạn chế”, Aizik cảnh báo thêm.
May mắn thay, cộng đồng Bitcoin vẫn còn hơn một thế kỷ – khoảng 115 năm – để lên kế hoạch, thử nghiệm và chuẩn bị các giải pháp nhằm bảo vệ tính phi tập trung, đảm bảo rằng mạng lưới vẫn vận hành ổn định ngay cả khi mô hình trợ cấp block kết thúc.
Lên kế hoạch trước
Dù tồn tại những rủi ro tiềm ẩn liên quan đến mô hình thu phí và khả năng duy trì tính phi tập trung, các nhà lãnh đạo ngành Bitcoin vẫn tỏ ra rất lạc quan về tương lai của mạng lưới. Họ đồng thuận rằng thiết kế vốn có của Bitcoin, cộng với một cộng đồng tận tâm và một hệ sinh thái đang phát triển mạnh mẽ, sẽ cho phép mạng lưới chuyển đổi thành công sang mô hình hoàn toàn dựa vào phí giao dịch, mà không làm suy giảm an ninh hay giá trị.
“Thị trường định giá chứng khoán hoạt động cực kỳ hiệu quả khi rủi ro đủ lớn. Nếu Bitcoin vẫn duy trì giá trị vào năm 2140, các yếu tố kinh tế sẽ tự điều chỉnh để bảo vệ giá trị đó. Khoảng thời gian chuyển đổi dài cho phép cộng đồng thích ứng dần, tránh những cú sốc đột ngột và duy trì sự ổn định của mạng lưới,” Li nhận định.
Aizik đồng tình và nhấn mạnh rằng chính việc cuộc thảo luận này được tiến hành từ sớm đã cho thấy tính khả thi của mô hình. Ông lưu ý:
“Ngành công nghiệp cần có các tổ chức tận tâm tham gia quá trình phát triển này – vừa hỗ trợ thế hệ người dùng tiếp theo, vừa tôn trọng các nguyên tắc cốt lõi của Bitcoin.”
Bằng cách tiếp tục nuôi dưỡng tinh thần hướng tới tương lai và sự tham gia có trách nhiệm của cộng đồng, tương lai của Bitcoin sẽ nằm trong tay những người uy tín, sẵn sàng bảo vệ, vận hành và phát triển mạng lưới, đảm bảo rằng Bitcoin vẫn giữ được vị thế là hạ tầng tài chính phi tập trung và đáng tin cậy trong nhiều thập kỷ tới.
Theo Coinviet tổng hợp
