Thị trường Crypto vừa trải qua một năm bứt phá mạnh mẽ, Retroactive chính là hình thức Airdrop/Bounty nổi bật nhất tại thời điểm hiện tại. Phần thưởng của một số dự án tặng Retroactive cho Users rất lớn như Uniswap tặng ~ $1k/ví, Ref Finance tặng ~ $4k/ví, ENS tặng ~ $4k/ví đặc biệt là DYDX & Paraswap tặng ~ $10k/ví (số liệu tương đối do giá biến động theo từng thời điểm).
Retroactive là gì
Retroactive là hoạt động tham gia trải nghiệm sản phẩm của các dự án đã mainet nhưng chưa hoặc mới phát hành token. Khác với testnet hoạt động Retroactive phải sử dụng tiền thật. Các nhà phát hành, chủ dự án sẽ tặng thưởng cho những user có cống hiến, góp sức hay đơn giản là sử dụng ủng hộ dự án từ những ngày đầu tiên.
Phân biệt Retroactive với các hình Airdorp/Bounty khác
Airdrop
Là hình thức Marketing sơ khai nhất trong thế giới Crypto. Các yêu cầu nhiệm vụ của hình thức này khá đơn giản như like, share, tweet …
Điểm mạnh :
- Dễ thu hút được users tham gia, không yêu cầu vốn, không yêu cầu phải có nhiều kiến thức, không mất nhiều thời gian …
- Dễ dàng tăng nhanh được số lượng users biết tới dự án, tăng số lượng users follow, like, share …cho các channel social của dự án.
Điểm yếu :
- Dễ dàng cheating, khoản tiền dành cho Airdrop có thể tập trung ở một số ví chạy Ref lớn họ thường xả tạo áp lực bán ngay khi nhận token.
- Users thường không quan tâm tới dự án, không hiểu và trung thành với dự án.
- Chỉ giúp tăng nhận diện (branding) cho dự án, ngoài ra không đem tới giá trị gì nhiều.
Testnet
Là hình thức Marketing phát triển tiếp theo sau Airdrop. Users ngoài việc phải làm các task như Airdrop sẽ cần tham gia các bản Test sử dụng và feedback lại cho dự án.
Điểm mạnh :
- Vẫn giúp dự án tăng được độ nhận diện, thu hút được users mà vẫn ngăn chặn được cheater.
- Users hiểu sâu về dự án hơn.
- Một số Bug quan trọng được tìm ra và khắc phục.
Điểm yếu :
- Do không mất phí nên vẫn có nhiều người dùng tạo nhiều ví để cheat.
- Một số lượng lớn User không ở lại khi sản phẩm ra mainet.
Retroactive
Điểm mạnh :
- Giảm đáng kể số lượng cheater. Một số dự án gần đây yêu cầu các ví active cả về số lượng giao dịch thực tế, thời gian khởi tạo ví, lẫn số tài sản có trong ví.
- Vì phải sử dụng tài sản thật tham gia trải nghiệm dự án nên người dùng sẽ research tìm hiểu kĩ về dự án.
- Số lượng người sử dụng sản phẩm đem tới volume giao dịch, số lượng ví active, TVL …những data dữ liệu ấn tượng và có ích cho dự án. Giúp dự án thu hút được sự chú ý từ cộng đồng cũng như các nhà đầu tư.
Early Supporters
Trong thời gian gần đây, xu hướng này đang manh nha phát triển. Các dự án thay vì phải tuyển nhân viên thì họ sẽ đưa ra các task nhiệm vụ như invite bạn bè tham gia Discord, chăm tương tác trả lời cộng đồng, thiết kế stickers, meme hay viết bài review, quay video hướng dẫn về dự án…. Và họ sẽ thưởng suất mua Whitelist hay NFT cho những thành viên có đóng góp tích cực nhất.
Điểm mạnh :
- Tối ưu được chi phí nhân sự, tận dụng được nguồn lực từ cộng đồng.
- Dễ dàng tuyển được nhân sự cho các vị trí Mod, Ambrassador …
Tham gia Retroactive
Lựa chọn dự án
- Theo dõi Twitter của các hệ sinh thái BSC, Solana, Polygon, Avax, ATOM …và lựa chọn các dự án có các Backers lớn, có sản phẩm tốt mà chưa ra mắt token hoặc có mục Airdrop trong tokenomic.
- Theo dõi các giải Hackathon lớn mà các hệ sinh thái tổ chức để tìm ra các dự án tiềm năng.
- Theo dõi các kênh thông tin từ cộng đồng như CoinF, Coin98, Coin68, Coinviet….
- Theo dõi các channel đưa thông tin chuyên về Airdrop/Retroactive/Testnet của Defilama, Coin98, Blackreport, CoinF…
Research dự án
Với số lượng dự án mới ra đời nhiều như hiện nay, chúng ta cũng cần ưu tiên lựa chọn những dự án tiềm năng để tập trung tham gia trải nghiệm và loại bỏ những dự án scam để tránh bị mất tài sản của mình.
Chọn các dự án :
- Backers và Partners uy tín, được verify kĩ càng.
- Các dự án gọi được số vốn lớn làm về AMM, Brigde, Name service …
- Dự án có các chỉ số volume, active users cao …
- Các dự án có allocation cho Airdrop trong tokenomics.
Trải nghiệm và sử dụng sản phẩm
Cheater, users ảo luôn là một vấn đề đau đầu với các nhà phát hành sản phẩm. Thời gian gần đây các dự án đã phát triển rất nhiều tools chống cheat để loại bỏ bớt các cheater gây ảnh hưởng tới dự án. Vì vậy thay vì cố làm nhiều ví mình khuyên anh em nên tập trung sử dụng, trải nghiệm kĩ 1-2 ví và đóng góp tích cực cho những dự án mà mình yếu thích. Một số lưu ý thêm cho anh em:
- Các dự án trên Etherum thường có mức thưởng Retroactive rất cao. Tuy nhiên vì mức phí giao dịch trên mạng lưới rất lớn (50$-100$) nên với anh em vốn nhỏ cũng cần cân nhắc xem có nên trải nghiệm hay không. Hoặc anh em có thể check xem dự án có Multichain không, nếu có thì ưu tiên sử dụng trên các chain có fee rẻ hơn.
- Một số dự án có thời gian yêu cầu add LP, deposit khá dài, vì vậy để tránh biến động tài sản anh em nên ưu tiên add LP/deposit các cặp stablecoin.
- Làm 1-2 ví chuyên retroactive. Một số dự án họ yêu cầu ví phải có đủ số lượng giao dịch (paraswap yêu cầu phải có tối thiểu 50 giao dịch bất kì) vì thế ví càng sử dụng nhiều, sử dụng lâu sẽ càng được ưu tiên.
- Volume giao dịch và số lần giao dịch cao. Thông thường mình sẽ giao dịch với volume > 100$/ lần. Giao dịch khoảng 10 lần để volume ~ 1k$.
- Chia số ngày trải nghiệm. Một số dự án họ yêu cầu phải có giao dịch trong tối thiểu 3 ngày, 5 ngày … Vì thế anh em nên chia theo ngày chứ không nên làm cùng một lúc.
- Kết hợp với nhu cầu thực tế. Anh em có thể áp dụng nhu cầu thực tế vào việc retroactive. Ví dụ anh em cần swap BNB ra BUSD thì thay vì lên pancake, anh em có thể tìm các dự án cho phép swap cặp đó để kết hợp.
- Bỏ một số vốn nhất định ra làm Retroactive. Dự án Paraswap đã cho vào blacklist những ví có các transaction chuyển tiền nối tiếp với nhau. Ví dụ anh em có 100$ anh em swap xong chuyển tiền sang ví khác để swap tiếp sẽ bị tính là cheat. Vì thế anh em nên chia cho mỗi ví một số tiền nhất định và để hẳn ở đó tham gia Retroactive luôn.
Tâm lý tham gia Retroactive
Mình có một người bạn đã bỏ cuộc không làm Retroactive khi cheat 100 ví mà không được dự án thưởng bất cứ thứ gì. Và kết quả là người bạn đó đã bỏ lỡ kèo Paraswap.
Vì vậy lời khuyên của mình là anh em hãy cứ vô vi, vui vẻ khi tham gia Retroactive. Làm 1-2 ví để không phải bỏ công, bỏ sức, bỏ fee quá nhiều. Không bị áp lực dẫn tới chán nản bỏ cuộc.
Cá nhân mình cũng đã nghĩ tạch kèo Paraswap khi nghe thông tin phải swap bằng mạng ETH. Mình vẫn vui vẻ chấp nhận và về nhà kiểm tra. Khi thấy thành quả, thực sự niềm vui đó nhân lên rất nhiều lần.
Cơ hội từ những thứ chưa rõ ràng
Thông thường câu hỏi mình nhận được nhiều nhất sẽ là : “Anh ơi có chắc chắn nhận được phần thưởng không?”. “Anh ơi phải làm bao nhiêu lần?”. “Anh ơi khi nào thì snap shot?”.
Các dự án Testnet và Retroactive rất ít khi thông báo rõ ràng về Rule tính thưởng cũng như phần thưởng. Nhiều dự án còn hay trả lời ngược lại là “chưa có kế hoạch cho việc Airdrop” hay “Không airdrop”. Ở góc nhìn của dự án, cái họ cần tìm là users thực sự thay vì cheater. Nếu họ thông báo rõ ràng thì liệu rằng họ có sống sót nổi? Cheedan thông báo đóng pool reward chỉ sau 1h vì bị cheater công phá.
Ở góc nhìn nhà đầu tư, các bạn cứ hiểu đơn giản rằng miếng bánh chỉ ngon khi phải chia cho ít người. Còn nếu ai cũng biết thì liệu rằng có còn hấp dẫn? Thay vì hỏi các câu như trên thì nên tự tìm hiểu các dự án trước đã có rule airdrop như nào. Cố gắng làm nhiều hơn rule đó và chỉ nên làm 1-2 ví thôi nhé.
Hành trình trải nghiệm tham gia Retroactive
Ngoài việc có cơ hội nhận được phần thưởng các bạn sẽ nhận ra nhiều lợi ích tiềm ẩn phía sau trên hành trình Retroactive :
- Tăng khả năng đọc hiểu, cảm nhận và kiến thức về các dự án. Bản thân mình nhận ra kiến thức cá nhân đã tăng lên rất nhiều khi mình tham gia Retroactive. Nhận định của mình đưa ra được tốt hơn, phát hiện ra rất nhiều dự án hay ho.
- Cơ hội đầu tư vào các dự án tiềm năng. Có hai bài học mình nhớ nhất đó là bỏ lỡ việc đầu tư vào Saber và Allbrigde khi 2 token này list sàn. Mặc dù trước đó mình đã trải nghiệm và đánh giá rất cao 2 dự án này. Retroactive cho mình cơ hội được biết trước có nên đầu tư hay không một token (dựa vào trải nghiệm sản phẩm của họ).
- Cơ hội quen biết Mod/CM/Dev của dự án. Mình đã mở rộng được mối quan hệ nhiều hơn, trò chuyện với nhiều Mod, CM, Dev của các dự án hơn.
Vậy đó, hành trình nào cũng sẽ đem lại cho các bạn nhiều điều thú vị, bổ ích nếu các bạn “Enjoy cái Moment” với nó.
Các dự án có thể tham gia Retroactive
Một số dự án đã có sản phẩm chưa có token, anh em có thể tham khảo.
Wallet : Các dự án làm về wallet đã có token như Trust, SafePal, Blockto đều đã có token nên rất có thể các dự án làm về Wallet sau sẽ ra token trong tương lai.
- Metamask : Một trong những ví nổi tiếng nhất của những người chơi hệ Defi. Hình thức retroactive – Swap trên ví.
- Phantom : Một ví được sử dụng nhiều nhất trên hệ sinh thái Solana. Hình thức retroactive – Swap trên ví.
- Slope : Một ví được tích hợp khá nhiều tính năng thuộc hệ sinh thái Solana, có bản mobile App. Hình thức retroactive – Swap trên ví.
- Rabby : Một ví của Debank. Hình thức Retroactive swap trên ví. Sử dụng ví.
- Valora : Một ví của hệ sinh thái Celo. Hình thức Retroactive swap trên ví. Sử dụng ví.
Name Service : Sau sự thành công từ tên miền .eth hay .ust thì đã có thêm các dự án tặng token cho người mua tên miền sớm.
- https://naming.bonfida.org/#/auctions tên miền .Sol : dự án tên miền đầu tiên trên hệ Solana.
- https://tezos.domains/ : Tên miền .tez đầu tiên trên hệ Tezos.
- https://app.nom.space/#/search : Tên miền .nom trên hệ Celo.
- https://twitter.com/ic_naming : Tên miền .icp trên hệ ICP.
- https://algonameservice.com/ : tên miền .algo trên hệ Algorand.
- https://unstoppabledomains.com/ : tên miền tên hệ Etherum và Matic.
- https://ons.money/ : tên miền .ons hệ Oasis
AMM/Dex/Aggerator : Các dự án làm về AMM/Dex/Aggeratorthường sẽ có reward cho những người ủng hộ cung cấp thanh khoản, tham gia swap tăng volume giao dịch cho dự án. Các dự án đã airdrop trước đây như Uniswap, Ref Finance, DYDX..
- https://symphony.finance/ : Một dự án Dex trên Polygon. Hình thức Retroactive – Trade trên dự án.
- https://symmetry.fi/ : Một dự án Aggerator tổng hợp thanh khoản trên Solana. Hình thức Retroactive – swap trên dự án.
- https://jup.ag/ : Một dự án Aggerator tổng hợp thanh khoản trên Solana. Hình thức Retroactive – swap trên dự án.
- https://atrix.finance/ : Một dự án Aggerator tổng hợp thanh khoản trên Solana. Hình thức Retroactive – swap trên dự án, add thanh khoản cho dự án.
- https://app.tinyman.org/ : Một dự án AMM trên Algorand. Hình thức Retroactive – swap trên dự án, add thanh khoản cho dự án.
- https://matcha.xyz/ : Một dự án Aggerator tổng hợp thanh khoản trên nhiều hệ sinh thái. Hình thức Retroactive – swap trên dự án.
- https://debank.com/ : Một dự án Aggerator tổng hợp thanh khoản trên nhiều hệ sinh thái. Hình thức Retroactive – swap trên dự án.
- https://zapper.fi/ : Một dự án Aggerator tổng hợp thanh khoản trên nhiều hệ sinh thái. Hình thức Retroactive – swap trên dự án.
- https://dex.guru/ : Một dự án Dex trên nhiều hệ sinh thái. Hình thức Retroactive – swap trên dự án, add thanh khoản cho dự án.
- https://app.slingshot.finance/ : Một dự án Dex trên Polygon và Etherum. Hình thức Retroactive – swap trên dự án.
Bridge : Dự án Mysterious Good Bridging airdrop gần 2k$ ở thời điểm trả airdrop cho users dùng cầu chuyển tài sản > 75$ từ Ethemrum qua Avax.
- https://www.xpollinate.io/ : Cầu luân chuyển tài sản đa hệ. Hình thức retroactive – chuyển tiền từ hệ này sang hệ khác (ưu tiên BSC sang Polygon).
- https://app.hop.exchange/ : Cầu luân chuyển tài sản đa hệ. Hình thức retroactive – chuyển tiền từ hệ này sang hệ khác (ưu tiên BSC sang Polygon).
- https://cbridge.celer.network/#/ : Cầu luân chuyển tài sản đa hệ. Hình thức retroactive – chuyển tiền từ hệ này sang hệ khác (ưu tiên BSC sang Polygon).
- https://rainbowbridge.app/ : Cầu chuyển tài sản từ Aurora qua Near và Etherum.
- https://portalbridge.com/#/transfer : Cầu chuyển tài sản đa hệ từ Solana qua các hệ khác.
- https://bridge.terra.money/ : Cầu chuyển tài sản từ Terra qua các hệ khác.
Tổng kết
Retroactive đang dần chứng tỏ là một hình thức đem tới rất nhiều lợi ích cho cả người tham gia và cả dự án. Bản thân mình là một người rất thích tham gia trải nghiệm các dự án Retroactive, cũng đã nhận được một số phần thưởng thay đổi rất nhiều vị thế của bản thân mình.
Mình hi vọng bài viết này sẽ đem tới cho anh em nhiều góc nhìn hơn về hành trình Retroactive đầy thú vị này. Chúc anh em sẽ kiếm được nhiều lợi nhuận và niềm vui.
