Insights chính
- Mặc dù OpenSea đã thống trị thị trường NFT trong hai năm qua, nhưng các thị trường chuyên biệt, có thể khiến các dịch vụ của nền tảng trong những năm tới phải tách nhóm.
- Các giao thức và dự án đã thành lập thực sự không được khuyến khích sử dụng OpenSea vì chúng mất doanh thu dưới dạng phí giao dịch – chỉ riêng hệ sinh thái của BAYC đã mang lại cho OpenSea hơn 125 triệu USD.
- STEPN là một ví dụ về tác động tích cực của việc tách nhóm cho các dự án ly khai – sau khi rời khỏi cơ sở hạ tầng giao dịch của Orca để xây dựng DEX của riêng họ, STEPN đã trở thành DEX có lượng người dùng số 1 trên Solana.
- Để chống lại sự chuyên môn hóa ngày càng tăng trong thị trường NFT, OpenSea có thể thực hiện theo chiến lược của Zuckerberg là phải thật nhanh trong các ngành dọc mới, chẳng hạn như mua lại Instagram và WhatsApp.
Đầu năm nay, Tasha Kim đã viết một luận văn nhận định rằng OpenSea sẽ tuân theo quy trình tách nhóm của eBay. Từ năm 1995 đến năm 2013, eBay đã thống trị thị trường ngang, phát triển lên hơn 80 tỷ USD tổng giá trị hàng hóa được trao đổi trên nền tảng này.
Nhưng đến năm 2022, Ebay mất thị phần vào tay hàng chục thị trường dọc. Kim đã thu hút sự chú ý đến năm thị trường: Etsy, Airbnb, 1stdibs, Chegg và Zillow. Tại thời điểm viết bài, 5 công ty này có giá trị ~ 130 tỷ USD- lớn hơn 4 lần so với mức định giá 30 tỷ USD của eBay tại cùng một thời điểm.
Bất chấp sự phát triển mạnh của OpenSea trong hai năm qua, Kim lập luận rằng các thị trường theo chiều ngang như OpenSea sẽ đi theo con đường của eBay. Các ngành dọc NFT mới nổi như profile pictures (PFP), game tiền điện tử, nghệ thuật và những thứ khác cuối cùng sẽ được phục vụ bởi các marketplace chuyên biệt, thay vì các marketplace tổng quát như OpenSea.
PFPs
PFP chính là bánh mì phết bơ của OpenSea trong hai năm qua. Mặc dù chúng đem về khối lượng giao dịch hàng tỷ USD cho sàn giao dịch, nhưng những bộ sưu tập này là những ứng cử viên chính để giao dịch trên các thị trường dọc. Thay vì tạo ra khối lượng và doanh thu khổng lồ cho OpenSea, các bộ sưu tập PFP lớn có thể thiết lập thị trường riêng của họ để thu được lượng doanh thu nói trên.
Marketplace gốc của CryptoPunks đã đặt tiền lệ cho một bộ sưu tập giao dịch trên thị trường của chính nó, tạo ra hàng tỷ USD khối lượng giao dịch. Các bộ sưu tập có giá trị cao, dễ nhận biết có thể và được cho là nên tuân theo cùng một chiến thuật. Ví dụ: nếu hệ sinh thái BAYC có marketplace riêng, nó sẽ có thể tiết kiệm 126 triệu USD phí mà các nhà giao dịch của bộ sưu tập đã trả cho OpenSea trong 1 năm rưỡi qua.
Mặc dù một số bộ sưu tập có thể chấp nhận phí để dễ dàng xuất hiện và có được tính thanh khoản tốt hơn, nhưng các bộ sưu tập lớn như BAYC không cần phải trả cho khả năng người dùng phát hiện hoặc tính thanh khoản bổ sung. Thay vào đó, các marketplace gốc sẽ cho phép các đội ngũ định tuyến lại phí của OpenSea cho chủ sở hữu token, cho đội ngũ dự án hoặc chỉ đơn giản loại bỏ hoàn toàn khoản phí.
Gaming
Đã có một vài ví dụ đáng chú ý về sự phát triển marketplace gốc trong mảng game tiền điện tử. STEPN là một trò chơi trên mạng lưới Solana được biết đến với thiết kế trò chơi “move-to-earn” phân phối token cho người chơi khi họ di chuyển và ghi lại tiến trình của họ. Trò chơi ban đầu chạy trên cơ sở hạ tầng giao dịch của Orca nhưng đã sớm phát triển DEX riêng nó. Chỉ trong vài tuần, STEPN DEX đã phát triển để thống trị hoàn toàn số lượng người dùng Solana DEX.
STEPN hầu như không thu được lợi ích nào từ việc dựa vào cơ sở hạ tầng của Orca ngoài giai đoạn khởi động. Tương tự như vậy, các game ăn khách mới sẽ không thu được lợi ích nào từ việc dựa vào thị trường ngang như Opensea. Một phản biện là các game hay nhất sẽ có thể kết hợp với nhau. Trong trường hợp đó, các marketplace gmae tiền điện tử có thể sẽ tập hợp lại xung quanh một marketplace tập trung vào game hoặc hỗ trợ liệt kê chéo các tài sản trong từng marketplace game riêng lẻ – cả hai đều không thúc đẩy khối lượng giao dịch đến Opensea.
Arts
Một bức tranh Picasso sẽ không bao giờ được bán ở cùng một địa điểm như bản in trị giá 5 USD được tìm thấy trong Motel 8. Nhưng trong tiền điện tử, các bộ sưu tập nghệ thuật cực kỳ có giá trị như Art Blocks lại được giao dịch trên cùng một trang web với những NFT có giá 5 USD như Bored Ape Shiba Inu. Điều đó chẳng hợp lý chút nào, đặc biệt là sau khi xem xét rằng các nền tảng nghệ thuật tiền điện tử như SuperRare, NiftyGateway và Async Art đã có các marketplace chuyên biệt của riêng họ vào đầu năm 2018.
Nói về mặt tài chính, thật khó để đưa ra một trường hợp khách quan cho việc Art Blocks đem về cho OpenSea 32.5 triệu USD phí giao dịch để cung cấp dịch vụ marketplace. Một nền tảng có thể tích hợp Jeff Koons có thể không cần OpenSea để có độ phủ rộng. Về mặt thương hiệu, có lẽ không có ý nghĩa gì đối với các dự án nghệ thuật tạo ra hàng triệu USD để giao dịch cùng với các dự án chẳng đâu vào đâu. Sự xuất hiện của thị trường tập trung vào nghệ thuật tổng hợp mới Archipelago.art càng củng cố thêm ý tưởng rằng nghệ thuật tổng hợp có thể cần thị trường chuyên biệt của riêng nó.
Ngành dọc của NFT trong tương lai
Việc sử dụng các tiêu chuẩn NFT ERC-721 và ERC-1155 là rất mới. Các tính ứng dụng mới này có thể rất khác so với ứng dụng PFP thống trị giai đoạn 2020–2022. Các marketplace chiều ngang sẽ phải đối mặt với hai thách thức trong việc phục vụ các ngành dọc mới này: trải nghiệm người dùng (UX) – phù hợp thị trường (như mô tả trong phần Gaming) và phù hợp với cơ sở hạ tầng-thị trường.
UX của OpenSea (hoặc bất kỳ sàn giao dịch tổng hợp nào khác) có thể sẽ quá cứng nhắc để phục vụ các ngành dọc riêng biệt. Nhìn lại tương tự eBay do Kim nêu ra. UX của eBay so với Airbnb và Etsy là hoàn toàn khác biệt, mặc dù họ chia sẻ mô hình kinh doanh cốt lõi là các thị trường kỹ thuật số có nội dung nhẹ. Khi các ngành dọc NFT mới được chấp nhận, người dùng có thể sẽ yêu cầu UX mới, ngay cả khi các mô hình thị trường vẫn tương tự ở cốt lõi của chúng.
Đối với cơ sở hạ tầng, có thể (thậm chí có khả năng) mô hình đấu giá hiện tại được các marketplace tổng quát sử dụng không phải là tối ưu cho các ứng dụng sắp tới. Gần đây, chúng tôi đã đề cập đến SudoAMM, một marketplace NFT đang phát triển sử dụng mô hình bonding curve thay vì mô hình đấu giá tiêu chuẩn. Điều gì sẽ xảy ra nếu đặt giá dựa trên curve có thể lập trình hóa ra là một thiết kế tốt hơn cho game tiền điện tử, hơn là đấu giá tiêu chuẩn? Mặc dù vẫn chưa rõ nhưng rất có thể các mô hình mới sẽ phù hợp hơn với các ngành dọc NFT mới.
Lưu ý: Khắc chế tách nhóm theo cách của Zuck
Nếu xu hướng tách nhóm xảy ra, OpenSea vẫn có thể tự bảo vệ mình. Sàn giao dịch sẽ có một hòm chiến tranh lớn từ vòng gọi vốn gần đây nhất, với định giá OpenSea là 13.3 tỷ USD cho 300 triệu USD tiền mặt. OpenSea có thể sử dụng những khoản tiền này để mua lại các marketplace chuyên biệt khi chúng bắt đầu có dấu hiệu lớn và phát triển. Mark Zuckerberg đã sử dụng một chiến lược tương tự khi điều hành Facebook, ông chi hàng tỷ USD để mua lại Instagram và Whatsapp, thời điểm đó đang tăng trưởng cao. Chiến thuật này hoạt động khá tốt cho họ.
Kết luận
Chúng ta có thể thấy các khoản phí ở thị trường PFP, sự liên kết giữa các dự án và thị trường tổng quát trở nên tồi tệ hơn khi các dự án được chấp nhận. Các nền tảng có phí trung gian cuối cùng sẽ không có ý nghĩa đối với các dự án có khối lượng giao dịch lớn và giá trị về thương hiệu cao. UX tổng quát trên các sàn giao dịch như OpenSea sẽ bắt đầu không đáp ứng được nhu cầu đa dạng của các cộng đồng người dùng khác nhau. Ngoài ra, các nền tảng như SudoAMM đang bắt đầu cung cấp cơ sở hạ tầng mới được trang bị tốt hơn để phục vụ các ứng dụng mới, mở đường cho sự cạnh tranh nhiều hơn với các thị trường tổng quát.
Tất cả những yếu tố này khiến tách nhóm sẽ là chủ đề chính trong các marketplace NFT trong tương lai. Ngược lại với xu hướng phát triển hoặc mua lại các công ty gần đây, cơ hội trong các marketplace NFT sẽ được tìm thấy trong việc phát triển các marketplace chuyên biệt cho các ngành dọc thị trường riêng biệt.
Theo Kel Eleje từ Messari
