Tổng quan về Scam
Scam là gì
Thuật ngữ Scam theo tiếng Anh có nghĩa là “Lừa đảo” – chỉ một hành động xấu về việc cá nhân hoặc tổ chức có hành vi lừa người khác nhằm chiếm đoạt tài sản như tiền điện tử.
Các cá nhân hoặc tổ chức có hành vi Scam (lừa đảo) được gọi là Scamer và sẽ phải chịu các hình phạt thích đáng nếu bị điều tra và kết tội.
Ngày nay, với sự phát triển của mạng internet và các thiết bị kết nối internet đã dẫn đến sự phát triển của các hình thức lừa đảo và ngày càng tinh vi, phức tạp hơn trước đây. Quy mô lừa đảo trong thị trường tiền điện tử có thể lan sang nhiều quốc gia với số lượng nạn nhân bị lừa đảo có khả năng lên đến hàng triệu người.
Bị Scam là gì
Khi tham gia vào thị trường tiền điện tử, cụm từ “Bị Scam” đã quá quen thuộc với các nhà đầu tư. Nó ám chỉ khi nhà đầu tư đã bị rơi vào bẫy lừa đảo.
Hầu hết các nạn nhân đều không nhận ra mình bị Scam hoặc một số nạn nhân vì muốn lợi nhuận lớn vẫn tham gia đầu tư với mục tiêu “high risk – high return”.
Ví dụ: Một số dự án hoạt động theo mô hình Ponzi khi người sau trả tiền cho người trước vì vậy càng đầu tư sớm càng có lợi. Khi đó, nhiều người nhận ra được đây là hình thức lừa đảo nhưng vẫn chấp nhận tham gia vì ham số lợi nhuận trước mắt. Tuy nhiên, khi mô hình này không còn người mới tham gia hoặc số lượng thành viên quá đông, dẫn đến không còn duy trì được mô hình và sụp đổ gây ra rủi ro thua lỗ cho nhà đầu tư.
Phân biệt các hình thức Scam
Scam ICO
Scam ICO là một hành vi gian lận phổ biến do sự bùng nổ của các dự án ICO năm 2017. Mô hình hoạt động của dạng Scam này vô cùng đơn giản khi những Scamer sẽ khởi chạy một dự án tiền điện tử mới và tuyên truyền, quảng cáo dự án với những lời kêu gọi, hứa hẹn hoặc thuê những KOLs quảng bá nhằm thu hút cộng đồng quan tâm và tạo sự uy tín.
Sau đó, dự án sẽ phát hành coin/token thông qua đợt ICO nhằm huy động vốn từ các nhà đầu tư để phát triển dự án. Sau khi thành cồng kêu gọi được một số tiền lớn từ nhà đầu tư thì những kẻ lừa đảo sẽ bỏ dự án, mang theo tiền và biến mất.
Dưới đây là một số dấu hiệu nhận biết của Scam ICO như:
- Dự án được xây dựng không có giải pháp rõ ràng hay tính năng áp dụng thực tiễn.
- Dự án không thực sự cần đến công nghệ Blockchain
- Đội ngũ phát triển giấu danh tính, thiếu kinh nghiệm hoặc đã từng Scam trong quá khứ.
- Dự án xây dựng website/whitepaper sơ sài.
- Roadmap không đầy đủ, rõ ràng.
- Dự án thiếu chỉn chu, không quan tâm đến cộng đồng.
Rút thanh khoản
Mô hình Scam theo phương thức rút thanh khoản thường xảy ra trên các dự án sàn giao dịch phi tập trung (DEX).
Giai đoạn ban đầu, các dự án Scam thường đầu tư xây dựng sản phẩm rất đầy đủ và bài bản. Sau đó, dự án sẽ tiến hành phát hành coin/token và niêm yết nó trên các sàn giao trên các pool thanh khoản như Sushiswap, Uniswap, PancakeSwap,…
Dấu hiệu để nhận biết các dự án Scam theo hình thức này như sau:
- Thanh khoản thấp
- Thanh khoản thả nổi
- Hứa hẹn lãi suất APY cao
Ngoài ra còn có các mô hình Scam khác phổ biến như Khóa chức năng mua/bán của token hay tự hack chính dự án để xả lượng lớn coin ra cộng đồng.
Phòng tránh các dự án scam
Các nhà đầu tư cần nghiên cứu kỹ về dự án trước khi đầu tư như xây dựng giải pháp dự án như thế nào? Dự án có thật sự cần đến công nghệ Blockchain không? Hay xây dựng cộng đồng, nhà đầu tư như thế nào? Tokenomic ra sao?
Hiện nay, đã có những website hay công cụ hỗ trợ kiểm tra các dự án để đảm bảo không bị Scam theo những hình thức đơn giản.
Có thể kiểm tra Smart contract để kiểm tra các holder hoặc founder có dấu hiệu xấu ảnh hưởng đến dự án.
Ngoài ra, khi kết nối ví đến một website bạn cần thì phải chú ý website này có thực sự uy tín và đảm bảo an toàn cho tài sản nhà đầu tư. Sau Khi không cần thiết nữa, các bạn cần revoke để tránh bị lợi dụng và chiếm đoạt tài sản của mình.
Tổng kết
Qua bài viết trên, coinviet.net đã giới thiệu các bạn về Scam là gì và những dấu hiệu nhận biết các mô hình Scam trong thị trường tiền điện tử.
Chúc các bạn có những lựa chọn đúng đắn và đầu tư thành công!
Mọi thắc mắc vui lòng comment dưới bài viết để được coinviet.net thảo luận và hỗ trợ.
