Ponzi là gì?
Ponzi là mô hình được lấy theo tên của một kẻ lừa đảo nổi tiếng người Ý, Charles Ponzi. Đầu những năm 1920, Ponzi sử dụng mô hình mình nghĩ ra để lừa đảo chiếm đoạt tài sản của hàng trăm nạn nhân.
Về cơ bản, mô hình Ponzi này là một hình thức lừa đảo đầu tư. Hoạt động theo cách lấy tiền của người đến sau trả cho người đến trước. Điểm chính của mô hình này là hầu như những người đến sau cùng sẽ không nhận được gì cả. Do đó còn đây còn gọi là kim tự tháp Ponzi.
Cách hoạt động của mô hình Ponzi
Mô hình này sẽ thường hoạt động như sau:
– Đầu tiên sẽ có một thành viên khởi xướng, đứng ra quảng bá về cơ hội đầu tư gì đó, những người tham sẽ sẽ phải đóng 1 khoản tiền X. Người khởi xướng sẽ hứa hẹn với người tham ra rằng, họ sẽ nhận lại toàn bộ tiền đầu tư kèm theo chút lợi nhuận khoảng Y% theo 1 chu kỳ đầu tư nhất định (N tháng).
– Tiếp đến, giả sử người đầu tư A, kéo thêm được 2 nhà đầu tư nữa trước khi thời hạn chu kỳ đầu tư của A kết thúc. Khi đó, người khởi xướng sẽ trả lại cả khoản tiền đầu tư X kèm với lợi nhuận Y% cho A. Nhưng thực chất, đó là khoản tiền được trích từ số tiền đầu tư của 2 người mà A lôi kéo thêm được. Lúc này, A sẽ có xu hướng bị hấp dẫn và nhiều khả năng sẽ tái đầu tư lại số tiền X.
– Như vậy, bằng cách sử dụng tiền của người đầu tư đến sau, kẻ lừa đảo có đủ tài chính chi trả cho người đầu tư đến trước, kèm với khả năng cao thuyết phục được họ tái đầu tư và tìm thêm nhà đầu tư mới cho mình.
– Khi hệ thống đã phát triển, người khởi xướng sẽ bắt buộc phải mở rộng tìm kiếm nhà đầu tư mới để có thể duy trì khả năng trả lãi như trên.
– Cuối cùng, khi hệ thống đạt đến mức không còn khả năng duy trì trả lãi, người khởi xướng có thể bị bắt hoặc trốn mất cùng với số tiền thu được của các nhà đầu tư.
Đặc điểm nhận biết mô hình Ponzi
– Luôn luôn đánh vào tâm lý nhà đầu tư luôn muốn thu về mức lợi nhuận cao. Những dự án hoạt động theo Ponzi thường đưa ra mức lợi nhuận khổng lồ mà không có nói đến chút rủi ro nào. Thường sẽ là những lời mời chào vô cùng hấp dẫn cho người đầu tư
– Thời gian trả lãi luôn đúng hạn, bất kể thị trường có biến động thì lãi suất vẫn không hề giảm đi. Đối với các nhà đầu tư nhiều kinh nghiệm, họ dễ dàng nhận ra sự bất thường này, vì không có bất kỳ dự án nào cam kết trả lãi cao như vậy (lợi nhuận có thể lên đến 100%). Một điều khoản hoàn toàn không thể xảy ra.
– Sản phẩm đầu tư hoặc dự án rất mơ hồ, nhà đầu tư không thể nắm rõ mình đang đầu tư vào cái gì. Thông tin không ràng, phức tạp nhằm đánh lừa nhà đầu tư.
– Mô hình cần một lượng tiền khổng lồ đổ vào liên tục để duy trì dự án, vì vậy mức hoa hồng sẽ rất cao cho người giới thiệu, có thể lên đến vài chục phần trăm. Tuy nhiên, khi các nhà đầu tư nhận ra mình bị lừa, họ buộc phải cố gắng mời gọi người mới tham gia để gỡ lại một chút số tiền đầu tư, trước khi rời khỏi dự án, hoặc dự án chết.
– Tổ chức, công ty không có tên tuổi, lai lịch rõ ràng. Giấy tờ không được đăng ký với cơ quan có thẩm quyền hoặc có thể được làm giả rất khó nhận ra hay xác minh.
Tại sao các nhà đầu tư vẫn sập bẫy Ponzi?
Các nhà đầu tư tham gia thị trường Crypto chủ yếu là để tìm kiếm lợi nhuận.
Khi họ bắt đầu tìm kiếm nơi đầu tư, những chủ dự án Ponzi sẽ tìm cách tiếp cận họ, đơn giản vì họ mới tham gia và thiếu kinh nghiệm trong thị trường mới mẻ này.
Đa số họ sẽ nhận được những lời đề nghị đầu tư ban đầu với lãi suất siêu hời, tỷ suất hoàn vốn cao, cũng như phần trăm hoa hồng lớn khi mời được nhiều người tham gia.
Khi dự án bắt đầu chạy, họ nhận được tất cả sau lần đầu tiên và cảm thấy đây là một món hời lớn có thể khai thác nhiều lần. Chính vì lòng tham này, nhiều nhà đầu tư dễ bị mờ mắt vì lợi nhuận “vô lý” mà tham gia vào liên tục cho đến khi dự án sụp đổ, họ nhận ra thì đã quá muộn.
Tóm lại, mọi nhà đầu tư vẫn dễ dàng sập bẫy Ponzi đơn giản chỉ vì 2 chữ “lợi nhuận” và những lời hứa trên mây của chủ dự án. Hãy tìm hiểu thật kỹ trước khi tham gia bất kì một dự án nào nhé!
Cách tự bảo vệ trước những vụ lừa đảo Ponzi
Trong thị trường Crypto, bạn nên luôn thận trọng với các cơ hội từ trên trời rơi xuống. Đặc biệt là những lời mời chào không rõ ràng vào các cơ hội đầu tư dài hạn hoặc những lời mời khoản đầu tư “bí mật”.
Bất cứ cơ hội đầu tư nào hứa hẹn có một lợi nhuận khủng, dễ dàng, không rủi ro đều có thể ẩn chứa dấu hiệu không trung thực. Bạn cần luôn đặt ra câu hỏi nghi vấn, cho dù nguyên tắc high risk – high return hầu như đúng trong mọi thị trường.
Lời kết
Thông qua bài viết này, mong rằng bạn đã nắm rõ thế nào là mô hình Ponzi, những đặc điểm để nhận biết mô hình lừa đảo này. Cũng như cách tự bảo vệ mình tránh xa khỏi những lời mời tham gia mô hình lừa đảo này. Chúc các bạn thành công.
