Vào ngày 22/06, Light Protocol đã thông báo ra mắt công nghệ “ZK Compression” hợp tác với Helius Labs. Công nghệ này sẽ nén và lưu trữ dữ liệu trực tiếp trên sổ cái của Solana, thay vì lưu trữ trên các tài khoản thông thường.
Hai dự án công bố ra mắt công nghệ ZK Compression
Theo thông báo đăng tải trên nền tảng X vào ngày 22/06 vừa qua, hai dự án Light Protocol và Helius Labs đã thông báo ra mắt công nghệ “ZK Compression” nhằm mở rộng quy mô hiệu quả hơn trên Layer-1 Solana mà không cần tới các layer-2.
Ưu điểm của công nghệ ZK
ZK Compression được tạo ra nhằm tối ưu hóa việc lưu trữ dữ liệu bằng cách “nén trạng thái giao dịch” giúp giảm đáng kể chi phí và cải thiện hiệu suất, đồng thời duy trì tính toàn vẹn và bảo mật của dữ liệu.
Khi một trạng thái giao dịch được nén, thay vì lưu trữ toàn bộ dữ liệu nén trên tài khoản tốn kém, chỉ có giá trị “hash” của dữ liệu nén được lưu trữ trên sổ cái của Solana. Khi cần xác thực dữ liệu nén, hệ thống sẽ sử dụng giá trị “hash” được lưu trữ để kiểm tra tính toàn vẹn của dữ liệu. Nếu dữ liệu ngoài chuỗi và “hash” khớp nhau, dữ liệu được xác nhận là chính xác và chưa bị thay đổi.
Giả sử bạn có một bộ sưu tập với hàng nghìn bức ảnh, mỗi bức có kích thước vài megabyte. Nếu bạn lưu trữ tất cả các bức ảnh này trên một dịch vụ lưu trữ đám mây mà không nén, chi phí sẽ rất cao. Tuy nhiên, nếu bạn nén tất cả các bức ảnh này thành một tập tin ZIP kích thước tổng thể sẽ giảm đi đáng kể, từ đó giảm chi phí khi gửi lên dịch vụ lưu trữ đám mây.
Khi bạn cần xem lại bộ sưu tập, bạn chỉ cần giải nén tập tin ZIP và so sánh các bức ảnh với bản gốc. Nếu các bức ảnh khớp nhau, bạn có thể chắc chắn rằng dữ liệu chưa bị thay đổi. Tương tự, ZK Compression sử dụng giá trị “hash” để đảm bảo rằng dữ liệu nén trên sổ cái của Solana vẫn chính xác và đảm bảo tính toàn vẹn của dữ liệu.
Một số lợi ích mà ZK Compression mang lại:
– Giảm chi phí khi lưu trữ dữ liệu với khả năng nén trạng thái.
– ZK Compression được duy trì tính bảo mật và tăng cường hiệu suất trên Solana.
– Cho phép các dự án trên Solana tương thích linh hoạt với cả trạng thái nén và trạng thái thông thường, mà không cần thay đổi cấu trúc hiện tại.
Có thể thấy ZK Compression khá giống một giải pháp Layer-2 ẩn bên trong Solana vì công nghệ này cung cấp những giải quyết các vấn đề tương tự của các Layer-2 mà không cần phải triển khai một Layer mới trên Solana.
Nhận định của các nhà lãnh đạo và đầu tư
Giám đốc Chiến lược tại Solana Austin Federa đã ca ngợi việc ra mắt ZK Compression trên Layer-1 này. Ông khẳng định:
“ZK Compression trên Solana giải quyết một trong những điểm yếu chính mà các tổ chức và dApps phải đối mặt: chi phí lưu trữ tài khoản on-chain”.
Chi phí lưu trữ dữ liệu trên blockchain cao là rào cản lớn đối với các doanh nghiệp muốn tận dụng công nghệ blockchain cho các ứng dụng có quy mô lớn. Do đó, ZK Compression sẽ cắt giảm các chi phí này, giúp việc đưa hàng triệu người dùng lên blockchain trở nên khả thi.
Tuy nhiên, cộng đồng Ethereum lại lên tiếng chỉ trích công nghệ mới ra mắt này. Trong đó có nhà sáng lập ZKsync Alex Gluchowski, ông cho rằng nếu ứng dụng ZK Compression Solana sẽ không thể hoạt động theo một thể thống nhất được nữa.
Nhà đầu tư Ethereum Ryan Berckmans cũng chỉ trích Solana. Ông nhấn mạnh:
“Solana đang nói dối khi tuyên bố rằng công nghệ này sẽ thay đổi toàn bộ cách chúng ta nghĩ về việc mở rộng quy mô Layer-1 mà không cần đến Layer-2. Sản phẩm mới thực chất là một Layer-2.”
Các ý kiến trái chiều
Đáp lại những chỉ trích trên, đồng sáng lập Solana Anatoly Yakovenko khẳng định đây là một Layer-2 tuy nhiên lại không gặp phải những vấn đề mà người dùng thường phàn nàn như các giải pháp Layer-2 khác. Người dùng không cần chuyển đổi id chuỗi, không cần token quản trị mới và các validator Solana vẫn nhận được tất cả phí giao dịch.
ZK Compression là một bước tiến lớn trong việc tối ưu hóa khả năng mở rộng và giảm chi phí trên Solana. Công nghệ này giúp lưu trữ dữ liệu một cách hiệu quả hơn bằng cách nén trạng thái giao dịch, từ đó giảm đáng kể chi phí và tối ưu hóa hiệu suất hoạt động của blockchain. ZK Compression khả năng cao sẽ trở thành một giải pháp đột phá và hiệu quả, mang lại lợi ích to lớn cho các ứng dụng chạy trên nền tảng Solana, giúp chúng phát triển và mở rộng dễ dàng hơn.
