Cuộc tranh luận về việc Bitcoin nên được nhìn nhận là một phương tiện thanh toán hay một kho lưu trữ giá trị vẫn chưa có hồi kết.
Khi giá liên tục duy trì trên 100.000 USD, cùng với làn sóng ETF, các công ty xây dựng kho bạc Bitcoin và sự tham gia ngày càng sâu của tổ chức tài chính, việc sử dụng Bitcoin cho các khoản thanh toán nhỏ lẻ dường như trở nên xa lạ hơn bao giờ hết.
Nhưng liệu Jack Dorsey có đúng khi cho rằng Bitcoin sẽ thất bại nếu chỉ đóng vai trò là một kho lưu trữ giá trị mà không được sử dụng để thanh toán?
Bitcoin như một phương tiện thanh toán
Bitcoin được tạo ra với mục đích ban đầu là một hệ thống thanh toán – một dạng tiền điện tử thực thụ dành cho các giao dịch ngang hàng, riêng tư. Vai trò như một kho lưu trữ giá trị chỉ xuất hiện sau này như một lợi ích bổ sung. Nhà sáng tạo BitVM, Robin Linus, nhấn mạnh:
“Mục đích của Bitcoin là thanh toán – còn kho lưu trữ giá trị chỉ là hệ quả phụ.”
Tuy nhiên, theo thời gian, câu chuyện chủ đạo xoay quanh Bitcoin đã dịch chuyển mạnh sang hình ảnh “vàng kỹ thuật số” và tài sản đầu tư cho tổ chức. Những tiếng nói có ảnh hưởng như Dorsey và Linus cho rằng điều này đã bỏ lỡ tinh thần ban đầu và làm suy giảm tính bền vững lâu dài của Bitcoin. Linus nhắc lại lịch sử:
“Tầm nhìn cypherpunk rõ ràng là tiền điện tử dùng cho thanh toán riêng tư, ngang hàng. Khái niệm ‘tài sản kỹ thuật số’ xuất hiện sau đó từ người khác. Thật kỳ lạ khi điều này lại gây tranh cãi.”
Jack Dorsey cũng khẳng định quan điểm:
“Tôi nghĩ Bitcoin phải được sử dụng để thanh toán thì mới có ý nghĩa trong đời sống hàng ngày. Nếu không, nó chỉ là thứ bạn mua rồi để đó, chỉ dùng trong tình huống khẩn cấp hoặc khi cần thanh khoản. Nếu không chuyển mình thành công cụ thanh toán, nó sẽ ngày càng mất đi sự liên quan – và với tôi, đó là thất bại.”
Thông điệp rõ ràng từ Satoshi
Những thông điệp đầu tiên của Satoshi Nakamoto – từ email, diễn đàn cho đến bản whitepaper huyền thoại – đều cho thấy ông hướng Bitcoin đến mục tiêu trở thành một hệ thống tiền điện tử, dùng cho thanh toán.
Trong trao đổi với Adam Back từ năm 2008, Satoshi mô tả Bitcoin như một bước đột phá trong việc xây dựng đồng tiền điện tử ngang hàng, lấy cảm hứng từ các dự án “tiền số” trước đó và tập trung hoàn toàn vào chức năng thanh toán. Cơ chế proof-of-work cũng được ông trình bày như nền tảng để hiện thực hóa một đồng tiền trên mạng lưới phân tán.
Sự thay đổi câu chuyện: từ tiền tệ sang tài sản
Theo thời gian, Bitcoin dần bị gắn với các khái niệm như ETF, marketing “Number Go Up” (giá chỉ tăng), hay tài sản phòng hộ trong danh mục đầu tư. Những yếu tố này mang lại thanh khoản và sự công nhận rộng rãi hơn, nhưng đồng thời cũng đẩy hệ sinh thái ra xa khỏi những giải pháp phục vụ con người bình thường – một sự lệch hướng so với tầm nhìn ban đầu của Satoshi.
Dù Bitcoin nổi bật với vai trò “kho lưu trữ giá trị”, nó vẫn bị lu mờ khỏi nền tảng cốt lõi: trở thành phương tiện thanh toán số, riêng tư và ngang hàng.
Tương lai của Bitcoin: trở lại hay rẽ ngang?
Những tiếng nói mạnh mẽ trong cộng đồng – từ Jack Dorsey, Robin Linus, Swan, đến chính Satoshi – đều nhắc nhở rằng giá trị thực sự và tính phổ quát của Bitcoin chỉ có thể được duy trì nếu nó trở thành “tiền đang vận hành”, chứ không chỉ là “tiền lưu trữ”.
Người dẫn chương trình Bitcoin Audible, Guy Swann, thậm chí đã kêu gọi một cuộc tranh luận công khai nghiêm túc, mời gọi Dorsey, Linus cùng những gương mặt có tầm ảnh hưởng khác như Michael Saylor, Saifedean Ammous và Adam Back:
“Tôi muốn có những người giỏi nhất đưa ra lập luận thực sự – không chỉ là khẩu hiệu, tư thế đạo đức hay trích dẫn từ whitepaper.”
Nếu Bitcoin chỉ dừng lại ở vai trò kho lưu trữ giá trị, cộng đồng có nguy cơ đánh mất tầm nhìn và công năng đã từng khiến nó khác biệt. Tương lai của Bitcoin với tư cách phương tiện thanh toán phụ thuộc vào việc cộng đồng có sẵn sàng thách thức câu chuyện hiện tại và khôi phục trọng tâm vào thanh toán, cùng sự chấp nhận trong đời sống thực tế.
Theo Coinviet tổng hợp
