Ngày 9/9/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 05/2025/NQ-CP – một văn bản mang tính bước ngoặt, chính thức mở ra giai đoạn thí điểm quản lý và phát triển thị trường tài sản số tại Việt Nam.
Đây là lần đầu tiên khung pháp lý rõ ràng được đặt ra cho lĩnh vực vốn lâu nay hoạt động trong “vùng xám”, vừa tạo cơ hội lớn cho sự phát triển chính thống, vừa kéo theo những thách thức không nhỏ cho doanh nghiệp, nhà đầu tư và cơ quan quản lý.
Những điểm then chốt của Nghị quyết
Nghị quyết 05/2025/NQ-CP xác lập khuôn khổ pháp lý đầu tiên cho thị trường tài sản số tại Việt Nam thông qua chương trình thí điểm kéo dài 5 năm. Trong giai đoạn này, các hoạt động trọng yếu như chào bán, phát hành, tổ chức thị trường giao dịch và cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa sẽ được phép triển khai, nhưng dưới sự giám sát nghiêm ngặt của Nhà nước. Đáng chú ý, tài sản mã hóa được công nhận trong khung thử nghiệm, song việc phát hành và chào bán phải đáp ứng nhiều điều kiện: công bố cáo bạch minh bạch, giới hạn đối tượng tham gia và tuân thủ đầy đủ quy trình pháp lý. Điều này nhằm bảo đảm quyền lợi nhà đầu tư, đồng thời giảm thiểu nguy cơ lạm dụng trong giai đoạn đầu mở cửa.
Một điểm nhấn quan trọng khác là toàn bộ giao dịch buộc phải thực hiện qua các tổ chức được Bộ Tài chính cấp phép. Nhà đầu tư trong nước phải mở tài khoản tại các đơn vị này, và trong tương lai, những giao dịch nằm ngoài hệ thống có thể đối mặt với chế tài hành chính, thậm chí hình sự. Cách tiếp cận này phản ánh định hướng rõ ràng: Nhà nước không chỉ muốn thiết lập cơ chế kiểm soát rủi ro ngay từ đầu, mà còn hướng tới việc xây dựng một sân chơi minh bạch, chuyên nghiệp và bền vững, nơi các tổ chức tài chính, doanh nghiệp công nghệ và nhà đầu tư có thể tham gia với sự an tâm về mặt pháp lý.
Nghị quyết 05/2025/NQ-CP
Cơ hội từ khung pháp lý mới
Thứ nhất, tính minh bạch và an toàn pháp lý sẽ được củng cố. Nghị quyết 05/2025/NQ-CP tạo nền tảng cho doanh nghiệp và nhà đầu tư hoạt động mà không còn lo ngại về tình trạng “nửa hợp pháp, nửa phi chính thức” trước đây. Điều này đặc biệt quan trọng để khơi thông nguồn vốn từ các quỹ đầu tư và định chế tài chính lớn.
Thứ hai, Việt Nam có cơ hội thu hút dòng vốn chính thống và FDI. Khi hành lang pháp lý rõ ràng, các nhà đầu tư tổ chức quốc tế có thể xem Việt Nam như một điểm đến tiềm năng để triển khai các sản phẩm token hóa tài sản. Trong bối cảnh nhiều quốc gia trong khu vực vẫn còn dè dặt, việc Việt Nam đi trước sẽ là một lợi thế cạnh tranh đáng kể.
Thứ ba, Nghị quyết cũng mở đường cho sự phát triển hạ tầng tài chính số nội địa. Các sàn giao dịch được cấp phép, dịch vụ lưu ký, nền tảng quản lý danh mục tài sản số, hay giải pháp token hóa bất động sản và hàng hóa đều có thể bùng nổ trong vài năm tới. Điều này không chỉ thúc đẩy thị trường tài sản số, mà còn góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của toàn bộ hệ thống tài chính Việt Nam.
Cuối cùng, việc quản lý tập trung còn giúp kiểm soát rủi ro rửa tiền, tài trợ khủng bố và an ninh mạng. Thay vì để dòng tiền lưu chuyển tự do, các giao dịch được ghi nhận và giám sát qua kênh chính thức, qua đó tăng khả năng bảo vệ nhà đầu tư và ổn định hệ thống.
Rủi ro và hệ quả không mong muốn
Tuy nhiên, khung pháp lý mới không phải không có mặt trái. Tính mở của thị trường sẽ bị hạn chế trong giai đoạn đầu. Việc chỉ cho phép giao dịch qua tổ chức được cấp phép có thể khiến một phần thanh khoản chảy sang các kênh “xám” hoặc ra nước ngoài, làm giảm tính cạnh tranh của sàn nội địa.
Thứ hai, các doanh nghiệp sẽ đối mặt với chi phí tuân thủ cao. Đáp ứng yêu cầu về vốn, công nghệ, lưu ký, báo cáo định kỳ hay bảo hiểm sẽ khiến nhiều startup nhỏ khó có thể tham gia, dẫn đến nguy cơ “thị trường chỉ dành cho ông lớn”.
Một rủi ro khác là khả năng chuyển dịch hoạt động ra nước ngoài. Nếu các điều kiện phát hành và giao dịch trong nước quá chặt, nhiều dự án có thể chọn niêm yết token ở thị trường khác, gây thất thoát nguồn lực.
Cuối cùng, hiệu quả thực thi còn phụ thuộc rất lớn vào năng lực giám sát và phối hợp liên ngành. Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước, Bộ Công an và các cơ quan khác sẽ phải phối hợp chặt chẽ, nếu không mục tiêu minh bạch hóa và bảo vệ nhà đầu tư sẽ khó đạt được.
Các công ty chứng khoán chủ động bước vào thị trường
Nghị quyết 05/2025/NQ-CP đánh dấu một cột mốc quan trọng, khi chính thức mở đường cho chương trình thí điểm phát hành, giao dịch và cung cấp dịch vụ tiền điện tử dưới sự giám sát chặt chẽ của Nhà nước. Điểm nhấn lớn nhất trong khuôn khổ pháp lý này chính là yêu cầu về năng lực tài chính: doanh nghiệp tham gia phải có vốn điều lệ tối thiểu 10 nghìn tỷ đồng.
Không chỉ dừng lại ở đó, cơ cấu cổ đông cũng được quy định nghiêm ngặt nhằm bảo đảm tính minh bạch và sức mạnh tài chính: ít nhất 65% vốn phải thuộc sở hữu của các tổ chức, và tối thiểu 35% phải đến từ hai hay nhiều tổ chức tài chính hoặc công nghệ. Những điều kiện này vừa là thách thức, vừa là động lực, buộc các doanh nghiệp phải chuẩn bị kỹ lưỡng nếu muốn chen chân vào cuộc chơi mới.
Chính sự ràng buộc chặt chẽ này đã tạo cú hích khiến nhiều công ty chứng khoán, ngân hàng và định chế tài chính lớn nhanh chóng hành động. Với tiềm lực vốn mạnh mẽ, kinh nghiệm quản trị rủi ro và mạng lưới khách hàng rộng lớn, họ đang định vị mình như những “người tiên phong”, quyết tâm không bỏ lỡ cơ hội trong một thị trường tài sản số được đánh giá là đầy tiềm năng.
Trong số các tổ chức tài chính nhanh chân tham gia, Công ty Cổ phần Chứng khoán SSI nổi bật như một trong những đơn vị tiên phong. Từ năm 2022, SSI đã chủ động thành lập Công ty Cổ phần Kỹ thuật số SSI với vốn điều lệ 200 tỷ đồng, đặt nền móng cho một hệ sinh thái tài chính số toàn diện. Không dừng lại ở việc chuẩn bị nội lực, SSI còn chủ động mở rộng quan hệ quốc tế thông qua các thỏa thuận hợp tác chiến lược với Tether, U2U Network và Amazon Web Services, nhằm phát triển hạ tầng blockchain cũng như dịch vụ điện toán đám mây. Chính sự chuẩn bị sớm và tầm nhìn dài hạn này đã giúp SSI khẳng định vai trò tiên phong, sẵn sàng đón đầu cơ hội khi thị trường tài sản mã hóa chính thức bước vào giai đoạn thí điểm.
Techcom Securities (TCBS) cũng chứng tỏ sự nhanh nhạy không kém trong cuộc đua mới. Tháng 5/2025, công ty cho ra mắt Sàn giao dịch Tài sản Mã hóa Techcom (TCEX) với vốn điều lệ ban đầu 3 tỷ đồng, và chỉ sau một thời gian ngắn đã nâng vốn lên mức 101 tỷ đồng. Song song, VIX Securities cũng gia nhập đường đua khi thành lập VIXEX với vốn khởi điểm 150 tỷ đồng, trước khi nhanh chóng mở rộng quy mô lên 1 nghìn tỷ đồng. Những bước đi mạnh mẽ và liên tục này cho thấy quyết tâm của các công ty chứng khoán trong việc khẳng định vị thế và trở thành những mắt xích quan trọng trong hệ sinh thái tài sản số đang dần hình thành.
Ngân hàng tăng cường hạ tầng số và hợp tác quốc tế
Song hành cùng sự chủ động của các công ty chứng khoán, khối ngân hàng thương mại cũng đang tăng tốc nhập cuộc, cho thấy sức nóng ngày càng rõ nét của thị trường tài sản số. Theo quy định tại Nghị quyết 05/2025/NQ-CP, một sàn giao dịch tài sản số muốn được cấp phép bắt buộc phải có sự tham gia của các cổ đông lớn trong lĩnh vực tài chính hoặc công nghệ. Điều này đã thôi thúc các ngân hàng không chỉ tận dụng nội lực sẵn có, mà còn chủ động tìm kiếm đối tác chiến lược quốc tế nhằm nâng cao năng lực công nghệ và bảo đảm tuân thủ các chuẩn mực toàn cầu.
Một trong những thương vụ tiêu biểu là sự hợp tác giữa Ngân hàng TMCP Quân đội (MB) và Tập đoàn Dunamu – đơn vị đứng sau Upbit, sàn giao dịch tiền điện tử hàng đầu thế giới với khối lượng giao dịch năm 2024 vượt mốc 1,1 nghìn tỷ USD. Theo thỏa thuận, Dunamu sẽ hỗ trợ MB trong việc chuyển giao công nghệ, thiết lập cơ chế tuân thủ pháp lý và triển khai các biện pháp bảo vệ nhà đầu tư. Đây được coi là bước đi mang tính chiến lược, giúp MB sở hữu lợi thế cạnh tranh quan trọng trong giai đoạn thí điểm.
Trong khi đó, Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank) cũng đang gấp rút hoàn tất kế hoạch tham gia thị trường. Thông qua Công ty Chứng khoán VPBank (VPBankS), ngân hàng này đang tiên phong phát triển một sàn giao dịch tài sản mã hóa riêng. Đáng chú ý, VPBankS còn chuẩn bị IPO để huy động vốn trong và ngoài nước, củng cố tiềm lực tài chính và tạo nền tảng cho tham vọng tham gia sâu rộng vào chương trình thí điểm.
Những động thái quyết liệt từ cả công ty chứng khoán lẫn ngân hàng không chỉ cho thấy sự nhập cuộc mạnh mẽ của khối tài chính truyền thống, mà còn báo hiệu một bức tranh sôi động và cạnh tranh khốc liệt cho thị trường tài sản số Việt Nam trong giai đoạn tới.
Triển vọng ngắn hạn và trung – dài hạn
Trong 6–18 tháng tới, thị trường tài sản số Việt Nam sẽ bước vào giai đoạn khởi động với sự xuất hiện của những sàn giao dịch và đơn vị cung cấp dịch vụ đầu tiên được cấp phép. Giai đoạn này, nhiều khả năng các tổ chức tiên phong sẽ tập trung phục vụ khách hàng tổ chức và nhà đầu tư nước ngoài – những đối tượng đã quen thuộc với các chuẩn mực quản trị rủi ro và khung pháp lý chặt chẽ. Ngược lại, nhà đầu tư cá nhân trong nước sẽ cần thêm thời gian để thích nghi, bởi các thủ tục mở tài khoản, xác minh danh tính (KYC) và các giới hạn ban đầu có thể khiến họ thận trọng hơn. Cùng lúc, thị trường sẽ chứng kiến một làn sóng thanh lọc mạnh mẽ: những nền tảng không đáp ứng được điều kiện pháp lý buộc phải dừng hoạt động, sáp nhập hoặc dịch chuyển sang thị trường nước ngoài. Đây sẽ là bước đi tất yếu để định hình một sân chơi minh bạch và bền vững.
Trong trung và dài hạn (2–5 năm), nếu chương trình thí điểm được triển khai trơn tru, Việt Nam có cơ hội vươn lên trở thành một trung tâm tài sản số có quản lý tại Đông Nam Á. Với nền tảng dân số trẻ, tỷ lệ sử dụng Internet và thiết bị di động cao cùng hệ sinh thái tài chính – công nghệ đang mở rộng nhanh chóng, quy mô thị trường hoàn toàn có thể đạt từ hàng chục đến hàng trăm tỷ USD, tùy theo kịch bản phát triển. Tuy nhiên, để hiện thực hóa tầm nhìn này, Chính phủ cần kiên định với chiến lược “mở từng bước”, đồng thời minh bạch hóa tiêu chí cấp phép, duy trì sự ổn định chính sách và tăng cường giám sát. Chỉ khi kết hợp được sự linh hoạt trong quản lý với tính kỷ luật thị trường, Việt Nam mới có thể xây dựng một môi trường hấp dẫn, an toàn cho cả nhà đầu tư trong và ngoài nước, qua đó khẳng định vị thế trên bản đồ tài sản số khu vực.
Khuyến nghị cho các bên liên quan
Để thị trường tài sản số Việt Nam sau Nghị quyết 05/2025/NQ-CP vận hành hiệu quả và phát triển bền vững, mỗi nhóm tham gia cần có chiến lược thích ứng riêng. Với nhà đầu tư cá nhân, việc quan trọng nhất là theo dõi sát danh sách các tổ chức được cấp phép và chỉ tham gia vào những sản phẩm nằm trong khuôn khổ hợp pháp. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro pháp lý mà còn bảo vệ an toàn vốn trước những biến động bất thường của thị trường “xám”.
Về phía startup và sàn giao dịch, yêu cầu tuân thủ sẽ ngày càng khắt khe, do đó cần chủ động xây dựng hệ thống KYC/AML, giải pháp lưu ký và cơ chế báo cáo minh bạch. Việc hợp tác với các tổ chức tài chính truyền thống sẽ là lựa chọn khôn ngoan, giúp chia sẻ chi phí tuân thủ và tạo dựng niềm tin với cả nhà đầu tư lẫn cơ quan quản lý.
Đối với nhà quản lý và cơ quan hoạch định chính sách, chiến lược “mở từng bước” là hướng đi hợp lý: vừa triển khai cấp phép, vừa giám sát, vừa điều chỉnh dựa trên dữ liệu thực tế từ thị trường. Song song, cần đầu tư mạnh vào công cụ phân tích blockchain, đào tạo đội ngũ nhân sự chuyên sâu và minh bạch hóa tiêu chí cấp phép. Chỉ khi kết hợp đồng bộ những yếu tố này, thị trường mới có thể vận hành minh bạch, an toàn và tạo dựng được niềm tin lâu dài.
Nhìn chung, Nghị quyết 05/2025/NQ-CP đánh dấu bước chuyển mình lịch sử: đưa thị trường tài sản số Việt Nam từ một “vùng xám” mập mờ sang giai đoạn thí điểm có quản lý. Triển vọng là rõ ràng – một sân chơi minh bạch, thu hút vốn chính thống và thúc đẩy đổi mới hạ tầng tài chính số. Nhưng kết quả cuối cùng sẽ phụ thuộc nhiều vào cách thực thi: nếu cơ chế cấp phép minh bạch, giám sát hiệu quả và chính sách linh hoạt, Việt Nam có thể vươn lên thành trung tâm tài sản số của khu vực. Ngược lại, nếu quy định quá cứng nhắc hoặc giám sát thiếu đồng bộ, thị trường có nguy cơ bị chững lại và đánh mất cơ hội vàng trong kỷ nguyên tài sản số.
Theo Coinviet tổng hợp
