Web3 vẫn đang phát triển hay đang dần lụi tàn? Đó dường như là câu hỏi trong đầu của rất nhiều người trong vài năm trở lại đây, khi nền kinh tế toàn cầu nói chung gặp phải rất nhiều thách thức. Tại Mỹ, Fed đã thực hiện các “bước đi” phi thường để kiểm soát lạm phát. Đây cũng là giai đoạn vô cùng khó khăn đối với ngành công nghiệp tiền điện tử, càng trở nên trầm trọng hơn do sự sụp đổ quy mô lớn xuất phát từ công tác quản lý rủi ro kém cói làm cho tình trạng gian lận trở nên nhức nhối. Chúng ta cũng đang ở trong một môi trường có nhiều bất ổn về quy định ở Hoa Kỳ.
Nghe thì có vẻ ảm đạm nhưng hoạt động trên Web3 đang cho thấy rất nhiều hứa hẹn, đặc biệt là về tín dụng tư nhân. Hãy cùng tìm hiểu sâu hơn trong bài viết này..
Trong lịch sử, tín dụng tư nhân tập trung vào các khoản vay vốn hạng hai (mezzanine loan) hoặc các cơ hội nợ đặc biệt. Trong những năm gần đây, các ngân hàng đã tăng sổ thế chấp nhà ở và thương mại đồng thời giảm khả năng tiếp cận với các khoản vay thương mại. Trong khi các tổ chức phát hành lớn có thể huy động tiền từ việc phát hành trái phiếu trên thị trường vốn đại chúng, khoảng trống lớn đó tại thị trường trung bình chủ yếu được “lấp đầy” bởi ngành tín dụng tư nhân – hiện đang ở mức 1 nghìn tỷ USD tại Mỹ và khoảng 1,7 nghìn tỷ USD trên toàn cầu. Nợ doanh nghiệp lợi suất cao hiện đang mang lại lãi suất khoảng 9% (tính đến tháng 10 năm 2023), còn tín dụng tư nhân đưa ra mức bù thanh khoản là 150-300 điểm cơ bản đối với *nợ uni-tranche hoặc nợ cấp cao, mức chênh lệch tăng đáng kể đối với nợ cấp dưới.
*Nợ uni-tranche là một thỏa thuận tài trợ riêng biệt trong đó các cấp nợ cấp cao và cấp thấp được kết hợp thành một đợt chào bán duy nhất.
Kết nối nguồn cung và cầu
Thị trường tín dụng tư nhân hiện tại chủ yếu phục vụ cho thị trường trung lưu. Trong khi nhu cầu từ thị trường trung bình thấp hơn đạt mức cao thì nguồn cung vốn luôn bị hạn chế. Điều này là do các nhà phân bổ tài sản lớn đầu tư vốn với các nhà quản lý không có khả năng thực hiện các giao dịch quy mô nhỏ. Các nhà đầu tư tổ chức nhỏ hơn như văn phòng gia đình, quỹ đầu tư thay thế toàn cầu,… thường phải đối mặt với hai thách thức chính:
- Tìm kiếm các giao dịch chất lượng cao cho các khoản đầu tư trực tiếp hoặc hợp vốn
- Ưu tiên một số thanh khoản, mặc dù bản thân các khoản đầu tư cơ bản về cơ bản có thể kém thanh khoản.
Mặt khác, các tổ chức phát hành không có nền tảng để tận dụng tín dụng tư nhân, thường phải dựa vào các giao dịch riêng với mức chi phí cao ngất ngưởng với các nhà đầu tư có thu nhập ròng cao.
DeFi đang cách mạng hóa tín dụng tư nhân như thế nào?
Trong vài năm qua, chúng ta đã thấy hoạt động cho vay DeFi phát triển từ các giao thức cho vay tiền điện tử được thế chấp quá chuẩn và hoàn toàn phi tập trung như Compound và Aave, đến các giao thức như Centrifuge, Goldfinch, Credix, Maple, Huma và các giao thức khác có thể tài trợ cho “tài sản thế giới thực” truyền thống sử dụng “đường ray” DeFi (DeFi rail). Phạm vi tài trợ RWA bao gồm các trường hợp sử dụng đa dạng từ tài trợ bất động sản, tài trợ dựa trên tài sản (các khoản phải thu, hàng tồn kho và các tài sản khác), khoản đền bù carbon tự nguyện, các khoản tạm ứng, bao thanh toán các khoản phải thu và nhiều khoản khác. Các giao thức tập trung vào các trường hợp sử dụng này chuyên về các lĩnh vực cụ thể (ví dụ: Goldfinch cung cấp khoản vay cho các công ty fintech đang cho các doanh nghiệp nhỏ vay vốn hoặc Huma tập trung vào việc cung cấp tài chính được đảm bảo bằng khoản phải thu cho các tổ chức tài chính) hay tập trung vào địa lý (ví dụ: Credix cung cấp các khoản vay cho các công ty fintech hoặc tài trợ cho các khoản phải thu ở Mỹ Latinh).
Theo RWA.xyz, một nền tảng phân tích onchain cho RWA, thị trường tín dụng tư nhân trên đường ray DeFi hiện có khoảng 550 triệu USD cho các khoản vay đang được thanh toán tích cực. Mặc dù vẫn còn non trẻ nhưng xét đến quy mô của thị trường trung lưu toàn cầu, lĩnh vực này có tiềm năng tăng trưởng rất lớn trong tương lai.
Những hạn chế nào đang được DeFi giải quyết?
Ngoài việc cho phép hình thành nguồn vốn mới cho thương mại toàn cầu, DeFi còn mang tới những lợi thế cụ thể vốn chỉ có trên Blockchain. Hãy cùng xem ví dụ của Huma và khách hàng Arf của nó.
Arf đang thay đổi hoàn toàn hiện trạng trong ngành chuyển tiền toàn cầu vốn thường dựa vào các tài khoản được cấp vốn trước (ước tính hơn 4 nghìn tỷ USD) giữa các đối tác để cho phép thanh toán nhanh chóng. Bằng cách sử dụng nền tảng Huma, Arf có thể cung cấp tín dụng kịp thời cho các khách hàng là Tổ chức Tài chính (FI) của mình và thanh toán ngay lập tức với các đối tác bằng cách sử dụng USDC (stablecoin được chốt bằng tiền fiat do Circle phát hành). Trong vòng 10 tháng, Arf đã thanh toán hơn 400 triệu USD bằng USDC và dự kiến sẽ đạt được khối lượng giao dịch hàng năm lên tới hơn 2 tỷ USD trong thời gian tới. Bằng cách giải phóng vốn bị khóa trong các tài khoản được cấp vốn trước, Arf có thể loại bỏ nguồn vốn khổng lồ và chi phí hoạt động cho khách hàng của mình.
Erbil Karaman, đồng sáng lập và là Giám đốc điều hành của Huma cho biết:
“Theo Liên hợp quốc, khoảng 1/9 số người trên toàn cầu sống dựa vào nguồn tiền do người lao động nhập cư gửi về nhà. Những gì Huma và Arf đã đạt được cho thấy rằng các công ty chuyển tiền trên toàn thế giới giờ đây có thể hoạt động với hiệu quả cao hơn nhiều và thanh toán tức thời 24/7 ở bất kỳ đâu trên thế giới.”
Ngoài ra, do tính chất ngắn hạn của các loại khoản phải thu này, người cho vay và nhà cung cấp thanh khoản có thể tiếp cận được tính thanh khoản cao hơn (ví dụ: yêu cầu hoàn lại trong 30-60 ngày), thay vì bị ràng buộc vào các khoản đầu tư kém thanh khoản trong nhiều năm.
Điều gì đang chờ đợi phía trước?
Stablecoin đã đạt được khoảng 125 tỷ USD vốn hóa thị trường. Là loại tiền có thể lập trình, chúng sẵn sàng trở thành phương tiện thanh toán cho Web3. Tuy nhiên, cho đến khi các quy định của Hoa Kỳ về stablecoin trở nên rõ ràng và dự luật như HR 4766 được thông qua, sự không chắc chắn vẫn sẽ luôn tồn tại trong thị trường rộng lớn hơn. Nhưng chúng ta chắc chắn đang bắt đầu thấy các công ty lớn như Visa và Paypal tham gia tích cực vào lĩnh vực này. Visa gần đây đã mở rộng khả năng thanh toán stablecoin với USDC của Circle trên blockchain Solana, trong khi Paypal, hợp tác với Paxos, đã công bố ra mắt stablecoin PYUSD của mình trên blockchain Ethereum.
Vẫn còn một số vấn đề liên quan đến quản lý rủi ro mà ngành tín dụng tư nhân DeFi cần giải quyết, đặc biệt là trong bối cảnh toàn cầu. Trong những tháng gần đây, chúng tôi đã chứng kiến các giao dịch tín dụng tư nhân vỡ nợ trên các nền tảng nổi tiếng, phản ánh nhu cầu cần được bảo lãnh tín dụng tốt và giám sát hiệu suất liên tục. Theo thời gian, những vấn đề này có thể được giải quyết hoặc giảm nhẹ phần nào. Các hình thức tăng cường tín dụng khác nhau (ví dụ: chia từng đợt, bổ sung các khoản bảo hiểm pool hoặc thế chấp bằng tiền mặt) cũng có thể tạo ra các lớp bảo vệ vốn gốc. Mong rằng ngành này sẽ tiếp tục phát triển nhanh chóng vào năm 2024 và hơn thế nữa.
