Zama là dự án mã nguồn mở chuyên về giải pháp bảo mật dữ liệu cho blockchain và AI đã gọi vốn được 73 triệu đô la mỹ. Vậy Zama là gì mà lại gọi được số vốn khủng như vậy? Cùng CoinViet tìm hiểu trong bài viết dưới đây.
Zama là gì?
Zama là công ty tiên phong trong công nghệ bảo mật FHE có trụ sở tại Paris, chuyên cung cấp giải pháp bảo mật cho các ứng dụng Blockchain và AI. Công nghệ FHE là viết tắt của Fully Homomorphic Encryption, công nghệ tính toán dữ liệu mã hóa mà không cần phải giải mã.
Để hiện thực hóa lý tưởng của mình, Zama đã cho ra mắt testnet DApp phi tập trung đầu tiên trên thế giới sử dụng công nghệ FHE. Ứng dụng này sẽ giúp chứng thực người thật, xác minh danh tính và đem đến sự tin cậy trong thế giới kỹ thuật số.
Tính ứng dụng của FHE trên Web3
Theo một báo cáo nghiên cứu được Zama đăng tải, giao thức FHE tương thích với EVM, nhờ đó mà FHE có thể triển khai ở 1 số hạng mục như dưới đây.
Mã thông báo ẩn
Hiện nay, các token ERC-20 trên chuỗi khối Ethereum đều được lưu trữ công khai, người dùng có thể xem địa chỉ cũng như số dư của ví và các giao dịch trong đó. Điều này đứng trên phương diện bảo mật là hoàn toàn không tốt, khi mà nhờ các thông tin này mà người dùng có thể đoán ra danh tính của chủ sở hữu ví đó.
Vấn đề này được khắc phục nhờ công nghệ fhEVM, người dùng có thể tạo mã thông báo ERC-20 được mã hóa số dư mà vẫn hoạt động giao dịch bình thường.
Ngoài ra, tính năng ẩn thông tin cũng rất cần trong thế giới Defi. Các hoạt động vay cho vay, farming đều sẽ được diễn ra 1 cách bí mật nhờ fhEVM.
Đấu giá ẩn
Đấu giá ẩn là hoạt động mà người đấu giá sản phẩm có thể ẩn giá thầu, đảm bảo cả người bán và người mua đều không biết được giá thầu bên nào cao hơn. Khi tất cả giá thầu đã được gửi đi, hệ thống sẽ thống kê và trả kết quả người thắng cuộc.
Bảo mật DAO
Tổ chức tự trị phi tập trung (DAO) là các dự án được quản lý và phát triển bằng cách bỏ phiếu trên toàn cộng đồng của dự án đó. DAO là nền tảng hướng đến sự công bằng, phi tập trung. Nhưng hầu hết các dự án DAO hiện nay đều có các cá voi, là người nắm giữ phần lớn tài sản của tổ chức đó nên dễ dẫn đến sự thiên vị về quyền hạn. Khi những cá voi này bỏ phiếu sẽ dẫn đến sự mất cân bằng, các thành viên khác khi bỏ phiếu sẽ có nhiều xu hướng lựa chọn bỏ phiếu giống cá voi hơn.
Điều này sẽ được khắc phục thông qua áp dụng công nghệ fhEVM, DAO có thể thiết lập quản trị tính năng bỏ phiếu bí mật, giúp loại bỏ những thành kiến khi quyết định bỏ phiếu.
Định danh phi tập trung (DID)
Nhờ áp dụng công nghệ Zama, người dùng có thể lưu trữ thông tin của mình trên mạng lưới Blockchain mà không sợ bị lộ thông tin vì các dữ liệu này đã được mã hóa.
Các sản phẩm của dự án Zama
TFHE-rs
Sản phẩm nguồn mở đầu tiên của Zama là TFHE-rs, viết tắt của cụm từ “Mã hóa đồng hình hoàn toàn nhanh trên Torus bằng Rust”. TFHE-rs có cấu trúc như nguyên tắc toán học hình khuyên, sử dụng ngôn ngữ Rust.
Các tính năng của TFHE-rs bao gồm:
- API Rust và C : Thư viện cung cấp giao diện tương thích với ngôn ngữ lập trình Rust và C. Cho phép các nhà phát triển dễ dàng tiếp cận FHE.
- API WebAssugging phía máy khách : Tính năng này cho phép các nhà phát triển khởi chạy các ngôn ngữ khác JavaScript trực tiếp trong trình duyệt, đạt tốc tương đương như khi chạy trong môi trường gốc.
- Resistance to quantum computers: Khả năng chống lại máy tính lượng tử nhờ Learning with Errors (LWE).
Concrete
Concrete là khung nguồn mở giúp đơn giản hóa quá trình bắt đầu FHE đầy thách thức cho các nhà phát triển. Concrete bao gồm trình biên dịch TFHE, giúp dịch mã lập trình thông thường thành các hướng dẫn có thể thực hiện được mà máy tính có thể thực thi bằng FHE.
Concrete ML
Là công cụ FHE thiết yếu thứ ba của Zama : Khung suy luận máy học nguồn mở này được xây dựng trên Concrete, hợp nhất AI và FHE. Giá trị của Concrete ML nằm ở khả năng hỗ trợ các nhà khoa học dữ liệu thông thường và kỹ sư AI tích hợp FHE vào các mô hình Machine Learning của họ mà không cần có kiến thức về mật mã. Những nhà phát triển này có thể tiếp tục sử dụng các công cụ quen thuộc mà họ thường sử dụng, như scikit-learn và PyTorch, vì chúng tích hợp với khung nguồn mở của Zama.
fhEVM
fhEVM là giao thức cho phép các nhà phát triển thực hiện các hợp đồng thông minh bí mật trên chuỗi. Công nghệ này cho phép các hợp đồng thông minh bảo mật được dữ liệu nhưng vẫn tương tác được với nhau. Ngoài ra, fhEVM đã kết hợp thư viện TFHE-rs của Zama và thư viện TFHE Solidity mới. TFHE Solidity cho phép các nhà phát triển tính toán dữ liệu được mã hóa bằng Solidity, là ngôn ngữ lập trình phổ biến trên chuỗi khối Ethereum.
fhEVM sử dụng mã hóa bất đối xứng nên sẽ có hai khóa khác nhau:
- Khóa công khai : Được lưu trữ công khai trên chuỗi và được tất cả người dùng sử dụng để mã hóa dữ liệu, thực hiện các phép tính trên dữ liệu được mã hóa.
- Private Key : Khóa này sở hữu khả năng giải mã dữ liệu. Private Key không thuộc sở hữu của bất kỳ người dùng nào và thay vào đó được phân phối quyền sở hữu giữa các node validators trên mạng. Để dữ liệu được giải mã, các validators phải hợp tác và phê duyệt hành động này. Sự phê duyệt hợp tác này được gọi là ‘Giao thức ngưỡng’. Phương pháp này giúp tăng cường bảo mật thông qua phân cấp, ngăn chặn việc lạm dụng khóa một cách lừa đảo.
Thông tin cơ bản dự án Zama
Hiện tại, dự án vẫn chưa đưa ra thông báo chính thức nào về việc phát hành token, CoinViet sẽ cập nhật khi có thông tin mới nhất
Đội ngũ dự án
Tiến sĩ Rand Tiếng Hindi – CEO
Là doanh nhân và nhà đầu tư trong các lĩnh vực công nghệ như AI, Blockchain và MedTech (Công nghệ y tế). Năm 14 tuổi, anh thành lập Planet Ultra, startup mạng xã hội kết nối giới trẻ ở Paris. Ông cũng thành lập Snips, một giải pháp hỗ trợ quyền riêng tư để các công ty tích hợp trợ lý giọng nói vào sản phẩm của họ. Rand có bằng Cử nhân Khoa học về Khoa học Máy tính và bằng Tiến sĩ. trong Tin sinh học từ Đại học College London.
Tiến sĩ Pascal Paillier – CTO
Là doanh nhân và nhà nghiên cứu với hơn 25 năm kinh nghiệm về mật mã. Ông đã viết hàng chục báo cáo nghiên cứu về các chủ đề bao gồm mã hóa đồng dạng, bảo mật nhúng và thông tin xác thực ẩn danh. Pascal đã dành mười năm làm Giám đốc điều hành của CryptoExperts, một công ty khởi nghiệp có trụ sở tại Paris nhằm thúc đẩy sự phát triển của mật mã. Ông có bằng kỹ sư và bằng tiến sĩ. về Mật mã từ Telecom ParisTech.
Nhà đầu tư dự án
Vào tháng 3/2024, Zama đã gọi vốn được 73 triệu đô từ các quỹ đầu tư Multicoin Capital, Protocol Labs,… định giá 730 triệu đô la.
Tổng kết
Zama là 1 trong những công nghệ có tính ứng dụng cao, cung cấp công nghệ bảo mật cho lĩnh vực AI, mở ra nhiều cơ hội mới cho lĩnh vực này trong tương lai. Trên đây là toàn bộ thông tin về Zama, mong rằng qua bài viết các bạn đã có được những thông tin hữu ích.
Đọc thêm:
