Bitcoin là gì?
Bitcoin là một loại tiền điện tử mã hoá ra đời đầu tiên và có giá trị lớn nhất trong thị trường hiện nay. Đồng tiền này được sử dụng và phân phối qua kênh điện tử. Bitcoin cũng được coi là một hệ thống phi tập trung và ngang hàng (P2P). Tức là không có một cá nhân hay một tổ chức nào nắm toàn quyền kiểm soát Bitcoin. Số lượng Bitcoin được giới hạn ở cột mốc 21 triệu đồng coin. Tính đến tháng 4 năm 2022, đồng bitcoin thứ 19 triệu đã được đào lên và chỉ còn 2 triệu đồng coin nữa có thể khai thác trong tương lai.
Ai là tác giả của Bitcoin?
Satoshi Nakamoto là tên gọi của một người (hoặc một nhóm) sáng tạo ra đồng tiền mã hoá Bitcoin. Người này là cha đẻ của Bitcoin, cũng là người khai sinh ra blockchain của Bitcoin. Satoshi rất đam mê việc phát triển Bitcoin cho đến khi đột nhiên biến mất không dấu tích.
Chưa ai biết được danh tính thật của Satoshi, mặc dù tên gọi mang thiên hướng Nhật Bản, nhưng nhiều người lại nghĩ rằng ông liên quan đến các chuyên gia phần mềm hoặc mật mã từ Mỹ hoặc Châu Âu.
Khoảng vào giữa năm 2010, Satoshi đã quyết định “dứt áo ra đi” rời khỏi dự án Bitcoin và hướng đến một thứ gì đó khác. Satoshi để lại việc phát triển tuyệt phẩm Bitcoin cho một số thành viên nổi tiếng trong cộng đồng. Gavin Andresen được cho rằng là người Satoshi giao làm nhà phát triển chính của dự án sau khi ông rời đi.
Đến nay, theo các nguồn tin thì ước tính Satoshi Nakamoto sở hữu gần 1 triệu Bitcoin. So với giá trị ATH là 69.000 đô la thì nó tương đương khoảng 69 tỷ đô la, tính theo giá ATH đạt được vào tháng 11 năm 2021.
Ai là người kiểm soát Bitcoin?
Sau khi Satoshi Nakatomo không còn phát triển dự án nữa, thì Gavin Andresen được cho rằng là người Satoshi giao làm nhà phát triển chính. Việc đầu tiên Gavin tập trung vào sau khi nhận dự án là tính phi tập trung hóa sâu hơn. Gavin mong rằng Bitcoin vẫn tiếp tục tồn một cách tự chủ, phát triển mạnh mẽ dù cho anh có “biến mất” như Satoshi.
Về cơ bản, không ai có thể can thiệp vào các giao dịch BTC, áp đặt phí giao dịch hay là lấy đi mất tiền của người khác. Ngoài ra, những giao dịch về Bitcoin đều cực kỳ minh bạch. Người dùng hoàn toàn làm chủ được tài chính bản thân.
Bitcoin vận hành như thế nào?
Mạng lưới Bitcoin sẽ chia sẻ một sổ cái công khai có tên là “blockchain”. Sổ cái này chứa mọi giao dịch đã được thực hiện trong blockchain. Sổ cái lưu giữ thông tin giao dịch trong các “block”. Dựa vào quy trình xác minh và nền tảng giao dịch bảo mật, có thể mất tới một vài phút để hoàn tất một giao dịch. Giao thức Bitcoin (Proof of Work) được thiết kế sao cho mỗi block có thể mất đến 10 phút để thợ đào có thể đào lên và nhận thưởng.
Lưu ý: nếu bất kỳ ai cố thay đổi một chữ hoặc số trong các block giao dịch, nó sẽ ảnh hưởng đến tất cả các block theo sau. Nhờ tính công khai của sổ cái, sai sót hoặc lừa đảo cũng có thể bị phát hiện và khắc phục bởi bất kỳ ai.
Đặc tính chính của Bitcoin
Phi tập trung
Một trong những mục tiêu chính của Satoshi Nakamoto và đội ngũ xây dựng sau này chính là tạo ra và giữ vững sự độc lập khỏi sự kiểm soát của bên thứ ba. Mạng lưới này được thiết kế để mỗi người, mỗi doanh nghiệp cũng như thiết bị khai thác, xác thực giao dịch sẽ đều là thành phần chính của mạng lưới Bitcoin rộng lớn.
Ẩn danh
Bitcoin được xây dựng để mang lại sự ẩn danh cho người sử dụng. Mọi thông tin của người dùng như tên, tuổi, gia đình,vân vân..đều được giấu kín. Thứ duy nhất có thể biết là hoạt động của người sử dụng địa chỉ ví, chứ không thể biết chắc là ai sử dụng, trừ khi họ cố tình lộ ra mình làm chủ địa chỉ ví đó. Hoàn toàn ngược lại so với các ngân hàng truyền thống, vì hầu như đều nắm giữ rõ các thông tin của khách hàng.
Tính minh bạch
Tính minh bạch khiến tính ẩn danh chỉ nằm ở mức tương đối. Bởi về mặt lý thuyết, nó giúp người dùng có thể kiểm tra thông tin của mình cũng như bất kì địa chỉ ví nào hoạt động công khai trong blockchain. Tuy nhiên, việc truy vết một địa chỉ ví Bitcoin của một người dùng là rất khó, hầu như là không thể.
Tốc độ cao
Các giao dịch được thực hiện với tốc độ nhanh chóng và xuyên biên giới. Không như hoạt động giao dịch với hệ thống liên ngân hàng quốc tế, có khi phải mất đến vài ngày.
Không thoái thác
Một khi bạn đã gửi BTC đi thì chắc chắn sẽ không thể huỷ bỏ giao dịch giữa chừng hay yêu cầu người nhận hoàn lại tiền vì nhầm lẫn. Nói ngắn gọn, gửi sai địa chỉ ví là mất tiền.
Có thể làm gì với Bitcoin?
Vào những năm đầu ra đời, Bitcoin chưa có giá trị và không thể mua được gì. Cho đến khi sự kiện Pizza-day diễn ra, khi một người mua 2 chiếc Pizza bằng 10.000 BTC, lúc đó giá trị của BTC mới có chút khởi sắc. Và cho đến giai đoạn hiện tại, đã có nhiều ứng dụng, nhiều nước chấp nhận BTC làm một loại tiền tệ để thanh toán, giúp giá trị bitcoin trở trên tăng cao hơn. Người dùng đã có thể sử dụng để đặt phòng du lịch, mua vé máy bay, mua nhà, mua xe,..hay chi trả những thứ mà được phép thanh toán bằng Bitcoin.
Làm sao để sở hữu Bitcoin?
- Mua thông qua các sàn giao dịch uy tín trên thị trường hiện nay như FTX, Binance, Coinbase,..
- Trở thành một Miner (thợ đào) khai thác Bitcoin
Ưu điểm của Bitcoin
Sự tự do
BTC được thiết kế nhắm tới sự tự do, nó quan trọng hơn cả là tính độc lập khỏi sự kiểm soát từ bên thứ ba trong các giao dịch.
Tính tiện lợi cao
Một trong điểm mạnh của Bitcoin chính là tính tiện lợi. Bạn hoàn toàn có thể giữ trong một ứng dụng trên điện thoại hoặc ví cứng. Sử dụng rất dễ dàng, nhanh chóng, điều mà bạn cần chỉ là thiết bị đó có thể kết nối Internet.
Được chọn mức phí giao dịch
Một lợi ích không thể tranh cãi khi giao dịch trong mạng lưới Bitcoin đó là việc tự do chọn mức phí giao dịch hoặc là thậm chí có thể không trả gì. Phí giao dịch được dành cho thợ đào như một phần thưởng, chỉ sau khi một block mới được hình thành. Thông thường, người gửi sẽ trả toàn bộ phí.
Phí giao dịch là hoàn toàn tự nguyện và là nguồn động lực để giữ chân thợ đào làm việc. Cơ chế này cũng là nguồn thu nhập chính trong ngành khai thác tiền mã hoá. Ngoài ra, các hoạt động đào coin sẽ dừng lại tại một thời điểm nào đó trong tương lai khi toàn bộ lượng Bitcoin đã được đào lên. Và thay thế vào đó là phí giao dịch sẽ trở thành phần thưởng cho thợ đào.
Không nằm trong PCI
PCI là cụm từ viết tắt của Ngành công nghiệp thẻ thanh toán. Các sản phẩm của ngành này chính là ATM, thẻ ghi nợ, thẻ tín dụng, mạng lưới POS và các dịch vụ liên quan. Có rất nhiều quy định bạn cần phải chú ý khi tham gia.
Còn khi sử dụng Bitcoin, bạn không cần phải tuân thủ các quy định của PCI. Việc này cho phép mọi người có thể tham gia vào các thị trường nơi mà thẻ tín dụng không có. Chính vì vậy, khi người sử dụng hạ thấp phí giao dịch thì cơ hội mở rộng thị trường và giảm chi phí vận hành sẽ mở ra.
Tính bảo mật và kiểm soát
Người dùng Bitcoin có thể dễ dàng kiểm soát ví của mình, không ai có thể rút tiền từ tài khoản của bạn nếu không có sự ủy quyền của bạn. Khó bị đánh cắp thông tin như thẻ tín dụng. Người dùng có thể bảo vệ tài sản của mình bằng cách sao lưu private key của ví.
Bitcoin Minh bạch và trung lập
Mỗi giao dịch cũng như thông tin về bitcoin đều được công khai trên Blockchain. Bạn có thể kiểm tra thông tin bất kỳ một giao dịch nào diễn ra trên blockchain. Không ai có thể can thiệp, kiểm soát và chi phối Bitcoin hay blockchain của nó.
Bitcoin không thể làm giả
Bitcoin khác với những đồng tiền mã hoá khác, sử dụng công nghệ blockchain cùng nhiều cơ chế đồng thuận khác để tạo ra một giao thức hoàn chỉnh nhất. Đơn giản, Bitcoin không thể bị làm giả, nó là độc nhất.
Nhược điểm của Bitcoin
Nghi vấn pháp lý
Tình trạng pháp lý tại nhiều quốc gia khác nhau của Bitcoin vẫn thực sự chưa rõ ràng. Một số nơi ủng hộ việc sử dụng Bitcoin, còn một số nơi thì không. Có rất nhiều quan ngại xoay quanh việc các tổ chức tội phạm lợi dụng Bitcoin.
Mức độ công nhận
Chỉ mới có một vài nước công nhận Bitcoin hợp pháp, bởi nhiều nước chưa có khung pháp lý cụ thể đối với loại tài sản này.
Rủi ro mất key
Key là một mật khẩu hỗn hợp số và chữ dùng để truy cập vào địa chỉ ví Bitcoin. Mất key này đồng nghĩa mất luôn cả ví. Tuy nhiên, hiện tại các ví hầu như đều có cơ chế sao lưu dự phòng và rõ ràng người dùng nên sao lưu nhiều bản, nhiều cách để tránh việc mất ví.
Tính biến động
Giá trị của Bitcoin luôn biến động tăng giảm rất khó đoán. Giá có thể đi theo thị trường, tin tức hay những sự kiện lớn. Không ai có thể dự đoán chính xác giá sẽ đi về đâu, khiến nhiều nhà đầu tư đã nhiều lần sụp đổ vì giá của Bitcoin.
Phát triển liên tục
Tương lai của đồng tiền này hiện vẫn chưa xác định rõ ràng, nhiều quốc gia đặc biệt là Mỹ đang cố gắng đưa ra các pháp lý liên quan đến tiền điện tử. Tuy nhiên, khi có găng đưa pháp lý vào, thì đồng Bitcoin sẽ mất đi bản sắc vốn có là sự phi tập trung và sẽ dần dần trở thành một đồng tiền tệ lưu thông bình thường.
Bitcoin liệu có phải là một “cú lừa” đa cấp?
Nhà đầu tư tỷ phú Howard Marks, đã từng có nhận định rằng, tiền điện tử chẳng là gì ngoài những mô hình lừa đảo đa cấp. Song, khi bàn về Bitcoin, anh cho rằng giá trị cốt lõi của đồng tiền này nằm ở lượng cung xác định. Khi càng nhiều người có thêm nhiều đồng coin, nguồn cung sẽ khan hiếm hơn và điều đó giúp giá trị mỗi đồng tăng đáng kể. Cuối cùng, Bitcoin không hề có những đặc điểm của một mô hình lừa đảo đa cấp.
Bitcoin có phải là một bong bóng kinh tế?
Robert Shiller, một nhà kinh tế học từng đoạt giải Nobel, đã đề xuất một danh sách các tiêu chuẩn để giúp xác định một bong bóng kinh tế tiêu biểu. Danh sách gồm: Những đợt tăng giá mạnh của loại tài sản, độ hưng phấn của công chúng, độ phủ của truyền thông, những câu chuyện làm giàu và thành công từ những tài sản này lưu truyền trong dư luận. Bitcoin tụ hội tất cả những dấu hiệu kể trên.
Chính vì vậy, ở một khía cạnh nào đó, có thể Bitcoin là một bong bóng kinh tế và nó cũng đã từng vỡ trước đây. Sau vụ đóng cửa đình đám của Mt. Gox, một sàn giao dịch Trung Quốc khi ấy đang xử lý hơn 70% khối lượng giao dịch Bitcoin toàn cầu. Sự kiện khiến giá BTC đã giảm liên tục trong suốt một năm rưỡi. Phải mất chính xác 3 năm để thị trường bắt đầu có dấu hiệu phục hồi trở lại. Và đương nhiên, rất khó để dự đoán điều gì sẽ có thể tiếp tục xảy ra trong tương lai.
Bitcoin với các tiền tệ truyền thống khác nhau như nào?
Phi tập trung
Mỗi đồng tiền tệ trên thế giới đều bị chi phối bởi dạng quyền lực. Với Bitcoin thì ngược lại, no không bị kiểm soát bởi một cá nhân hay tổ chức nào. Đó là một mạng lưới phi tập trung và được thiết kế dựa trên tính hợp tác và đồng thuận của những người tham gia. Vì vậy, thậm chí khi một phần mạng lưới bị tắt thì giao dịch vẫn được ghi nhận và tiếp diễn.
Không thể làm giả
Tiền thì có thể bị làm giả, qua mặt người thường khi sử dụng. Còn với Bitcoin, nó được thiết kế chống lại việc làm giả. Tính hợp pháp của một đồng Bitcoin sẽ được đảm bảo bởi công nghệ blockchain, cũng như nhiều cơ chế bảo vệ khác nhau được thiết lập trong giao thức.
Tính bền vững
Tiền tệ thường có thể bị phá huỷ, còn Bitcoin không tồn tại ở một dạng vật lý cụ thể nào. Điều này đồng nghĩa với việc nó không thể bị phá hủy.
Không thể dừng giao dịch hay hoàn trả
Đối với tiền pháp định bình thường, nếu bạn sai khi gửi nhầm có thể yêu cầu để được hỗ trợ và có thể được hoàn trả. Còn đối với blockchain, khi giao dịch đã thực hiện, bạn sai là bạn mất tiền. Vì vậy hãy chú ý kiểm tra trước khi thực hiện giao dịch. Tính năng này sinh ra để chống lừa đảo.
Tính chuyển đổi
Bạn có thể chuyển đổi từ Bitcoin sang tiền pháp định ở mọi nơi, mọi lúc, chỉ cần có internet. Còn với tiền pháp định sẽ bị giới hạn tuỳ vào quy định của mỗi loại tiền.
Đánh thuế Bitcoin như thế nào?
Mặc dù chưa bị áp pháp lý chính thức ở hầu hết các quốc gia, nhưng một vài cơ quan thuế đã bắt đầu tìm hiểu và đưa ra đề xuất để đánh thuế phù hợp.
Ví dụ, Cơ quan thuế Hoa Kỳ xem xét Bitcoin và những tiền tệ kỹ thuật số khác là một loại tài sản hơn là tiền tệ. Hay tại Nhật Bản, Bitcoin cũng được miễn trừ thuế tiêu thụ và tại đây nhà chức trách cũng công nhận nó là phương thức thanh toán hợp pháp.
Sàn giao dịch tiền điện tử
Có rất nhiều sàn giao dịch tiền điện tử lớn bạn có thể giao dịch Bitcoin như Coinbase, Binance, FTX, Kraken, Bitfinex,…thông qua nhiều phương thức được hỗ trợ, tuỳ vào từng sàn.
Có nên mua Bitcoin hay không?
Tính đến thời điểm hiện tại, câu hỏi đặt ra đúng nhất là, nên mua Bitcoin ở mức giá nào? Bởi hiện tại, BTC vẫn được coi là có lời với những người đầu tư sớm. Vì nó là tài sản rủi ro, nên có rất nhiều giả thuyết được vẽ ra trong tương lai. Không ai có thể dự đoán chính xác chuyện gì sẽ xảy ra dù hiểu công nghệ này tới đâu hoặc dù phân tích thị trường giỏi mức nào, tính biến động của Bitcoin vẫn quá khó đoán.
Nếu bạn bạn có ý định mua Bitcoin, hãy thực hiện với số vốn nhỏ và nhàn rỗi, chứ đừng all in tất cả vào Bitcoin.
Cá voi Bitcoin là gì?
Cá voi Bitcoin là cụm từ ám chỉ những tay chơi lớn trên thị trường Bitcoin. Đây không chỉ là những cá nhân mà còn là các tổ chức như Quỹ tín thác, Quỹ đầu tư, … Ví dụ như Pantera Capital, Bitcoins Reserve, Bitcoin Investment Trust và vân vân.
Những cá nhân hay tổ chức này sở hữu con số Bitcoin khổng lồ, theo một báo cáo của Bloomberg, chỉ khoảng 1.000 người sở hữu 40% BTC của thị trường, họ có thể khiến thị trường chao đảo bằng một vài giao dịch nhỏ của mình. Vì vậy họ thường có những thỏa thuận đặc biệt với các sàn giao dịch để có thể giao dịch một lượng tiền lớn như vậy tránh khỏi tầm mắt của các nhà đầu tư cá nhân.
Theo nghiên cứu của Bloomberg, có khoảng hơn 25 triệu người trên thế giới sở hữu Bitcoin. Thú vị hơn, chỉ cần nắm giữ 0,153 BTC để lọt vào trong top 30 Bitcoin holder. Và để lọt vào top 1% thì cần sở hữu đến 15 BTC.
Sự kiện Bitcoin Halving
Đây là một trong những sự kiện quan trọng của Bitcoin, diễn ra 4 năm một lần. Sự kiện sẽ cắt giảm một nửa phần thưởng khối (block rewards) của bitcoin. Hiện tại đã trải qua 3 lần là vào các năm 2012, 2016, 2020. Theo lịch trình, cho đến khi được khai thác hết, Bitcoin sẽ trải qua tổng cộng 32 lần Halving sau mỗi 210 nghìn khối (block) được tạo ra.
Lời kết
Trên đây là những thông tin chính mà bạn cần nắm bắt về đồng tiền mã hoá đắt giá nhất trong thị trường lúc này. Bitcoin có thể nói là đồng tiền đáng để nắm giữ nhất với những ưu điểm vượt trội của mình. Hy vọng bài viết sẽ giúp ích cho bạn trong việc đầu tư sắp tới. Chúc các bạn thành công.
Lưu ý: Đây không phải là lời khuyên đầu tư. Hãy DYOR trước khi tham gia đầu tư vào thị trường này.
